W polskim parlamencie pojawiła się propozycja, która może całkowicie odmienić system wsparcia społecznego. Bezwarunkowy Dochód Podstawowy (BDP), czyli comiesięczne świadczenie w wysokości 2333 zł dla każdego obywatela powyżej 3. roku życia, może w przyszłości zastąpić inne formy pomocy. Pomysł ten budzi duże zainteresowanie i równie wiele kontrowersji.
Bezwarunkowy Dochód Podstawowy
Koncepcja BDP opiera się na idei regularnej wypłaty środków pieniężnych niezależnie od:
- dochodów,
- statusu zawodowego
- sytuacji rodzinnej.
Takie rozwiązanie miałoby na celu zaspokojenie podstawowych potrzeb obywateli i zapewnienie im minimum bezpieczeństwa ekonomicznego. W odróżnieniu od innych świadczeń, BDP nie wymaga spełniania żadnych kryteriów dochodowych czy warunków aktywności zawodowej.
2333 zł dla każdego Polaka co miesiąc
W ramach rozważanej reformy systemu socjalnego, do Sejmu trafiła propozycja wprowadzenia Bezwarunkowego Dochodu Podstawowego w wysokości 2333 zł miesięcznie dla każdego obywatela od 3. roku życia, niezależnie od jego dochodów, zatrudnienia czy sytuacji rodzinnej (wysokość miałaby wynosić 50% aktualnej płacy minimalnej brutto).
Świadczenie miałoby charakter stały i powszechny, co oznacza, że otrzymywaliby je zarówno dzieci, osoby pracujące, jak i seniorzy. Głównym celem tej inicjatywy jest zagwarantowanie minimalnego poziomu bezpieczeństwa ekonomicznego, co ma przeciwdziałać wykluczeniu społecznemu i poprawić komfort życia Polaków.
"Jako zatroskany obywatel Rzeczypospolitej Polskiej, zwracam się z petycją w sprawie wprowadzenia pilotażowego programu dochodu podstawowego w wysokości 50% płacy minimalnej brutto, z którego potrącane byłyby jedynie składki na ubezpieczenie zdrowotne i emerytalne. Podstawą prawną dla proponowanych zmian może być art. 2 Konstytucji RP, ustanawiający zasadę sprawiedliwości społecznej, oraz art. 71 Konstytucji RP, mówiący o uwzględnianiu dobra rodziny w polityce społecznej i gospodarczej państwa." - czytamy w treści petycji.
Ma zastąpić 800 plus i inne świadczenia
Wprowadzenie BDP wiązałoby się z koniecznością reorganizacji obecnego systemu świadczeń socjalnych. Zgodnie z analizami, dochód podstawowy miałby zastąpić m.in.:
-
świadczenie 800+,
-
dodatek szkolny 300+,
-
dodatkowe emerytury (13. i 14.),
-
zasiłki dla bezrobotnych,
-
oraz inne formy pomocy stałej i okresowej.
7 głównych założeń
1. Obszar testowy: województwo śląskie.
2. Okres trwania programu pilotażowego: minimum 20 lat.
3. Uprawnieni: wszyscy mieszkańcy województwa śląskiego od 3. roku życia do końca życia, w tym osoby pracujące (z zastosowaniem odpowiednich progów podatkowych).
4. Wyłączenia opcjonalne: rodzice wychowujący dzieci do 3-5 lat mogliby sami decydować o przystąpieniu do programu ze względu na istniejące programy osłonowe.
5. Zastąpienie innych świadczeń: program zastąpiłby inne formy wsparcia, takie jak świadczenie 800+, zasiłki stałe, zasiłki okresowe, zasiłki dla bezrobotnych.
6. Uwzględnienie grup specjalnych: osoby niepełnosprawne i emeryci również mogliby otrzymywać dochód podstawowy po odprowadzeniu podatku z odpowiedniego progu dochodowego.
7. Dobrowolność: możliwość rezygnacji z programu w dowolnym momencie.
Program pilotażowy na Śląsku
W ramach złożonej do Sejmu petycji zaproponowano, by województwo śląskie zostało pierwszym regionem, w którym wdrożony zostanie pilotażowy program BDP.
"Program dochodu podstawowego w województwie śląskim stanowiłby przełomowe rozwiązanie w polityce społecznej Polski. Choć koszty takiej reformy wymagają szczegółowej analizy, przewidywane korzyści obejmują poprawę warunków życia mieszkańców, stymulację rozwoju gospodarczego regionu oraz zmniejszenie kosztów administracyjnych związanych z obsługą różnorodnych świadczeń socjalnych." - czytamy w petycji.
Dlaczego akurat województwo śląskie?
Wybór województwa śląskiego jako miejsca realizacji pilotażowego programu Bezwarunkowego Dochodu Podstawowego nie jest przypadkowy. Region ten:
-
Silnie odczuwa skutki transformacji przemysłowej, związanej z wygaszaniem działalności kopalń, hut i wielu dużych zakładów pracy,
-
Wymaga wielowymiarowego wsparcia społeczno-gospodarczego, które mogłoby pobudzić lokalny rozwój i przeciwdziałać wykluczeniu,
-
Cechuje się zróżnicowaną strukturą demograficzną oraz urbanistyczną, co pozwala na rzetelne przetestowanie działania programu w różnych warunkach – zarówno miejskich, jak i podmiejskich.
Dzięki tym uwarunkowaniom Śląsk uznawany jest za idealny teren.
"Skala programu obejmująca całe województwo zapewni wiarygodne dane statystyczne i pozwoli na realną ocenę skuteczności dochodu podstawowego jako narzędzia polityki społecznej. Doświadczenia zgromadzone podczas 20-letniego okresu pilotażowego mogą stać się podstawą do wprowadzenia podobnych rozwiązań w całym kraju." - czytamy w petycji.
Całą treść petycji znajdziesz TUTAJ.
Plusy i minusy – czy bezwarunkowe świadczenie ma sens?
Zwolennicy BDP podkreślają, że stałe wsparcie finansowe może:
-
zmniejszyć poziom ubóstwa,
-
stabilizować sytuację materialną rodzin,
-
oraz zwiększyć poczucie bezpieczeństwa w obliczu niestabilności rynku pracy.
Z kolei krytycy zwracają uwagę na wysokie koszty oraz możliwość zmniejszenia motywacji do aktywności zawodowej. Wątpliwości budzi także potencjalne obciążenie budżetu państwa i konieczność rezygnacji z części dotychczasowych świadczeń.
Sejm ma zająć się projektem
Choć projekt nie został jeszcze zatwierdzony, Sejm ma zająć się propozycją uruchomienia programu pilotażowego w najbliższych miesiącach. Jeśli inicjatywa zyska poparcie większości parlamentarnej, możliwe, że w ciągu kilku lat Bezwarunkowy Dochód Podstawowy stanie się realną alternatywą dla obecnego systemu wsparcia społecznego.
Warto zaznaczyć, że podobne rozwiązania testowane były już w krajach takich jak
- Finlandia,
- Kanada
- Niemcy,
co pokazuje rosnące zainteresowanie tym modelem na świecie.
źródło: sejm.gov