Renta wdowia, wprowadzona jako nowe świadczenie emerytalno-rentowe w Polsce, miała poprawić sytuację finansową osób starszych po śmierci współmałżonka. Choć rzeczywiście pozwala na uzyskanie wyższych dochodów, niesie ze sobą istotną konsekwencję: może zmniejszyć wysokość tzw. 14. emerytury, a w niektórych przypadkach całkowicie ją wykluczyć. Wszystko za sprawą mechanizmu znanego jako "złotówka za złotówkę". Sprawdź, jak działa i kto najbardziej odczuje skutki tej zależności.
Czym jest renta wdowia?
Renta wdowia to świadczenie wprowadzone w 2025 roku, które umożliwia połączenie własnej emerytury lub renty z rentą rodzinną po zmarłym współmałżonku. Celem tej reformy jest złagodzenie strat finansowych, z jakimi zmagają się wdowy i wdowcy po śmierci małżonka, gdy jedno ze świadczeń wygasa.
Na początkowym etapie system umożliwia dwa warianty wypłaty:
-
15% własnej emerytury + 100% renty rodzinnej po małżonku, lub
-
85% świadczenia zmarłego małżonka, albo
-
15% renty rodzinnej + 100% własnej emerytury.
Decyzję o tym, który wariant będzie korzystniejszy, może podjąć osoba składająca wniosek lub zostanie ona wybrana automatycznie przez ZUS. Warunkiem jest posiadanie prawa do dwóch świadczeń – własnego oraz renty rodzinnej.
Kto może ubiegać się o rentę wdowią?
Prawo do renty wdowiej przysługuje osobom, które:
-
osiągnęły wiek emerytalny,
-
nie owdowiały wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego,
-
pozostawały w małżeńskiej wspólności majątkowej ze zmarłym współmałżonkiem,
-
nie zawarły nowego związku małżeńskiego.
14. emerytura – ile wynosi i kto ją dostanie?
W 2025 roku wysokość 14. emerytury ustalono na poziomie 1 878,91 zł brutto. Jednak pełną kwotę otrzymują tylko ci świadczeniobiorcy, których miesięczne dochody nie przekraczają 2 900 zł brutto.
W przypadku przekroczenia tego progu stosowana jest zasada "złotówka za złotówkę", co oznacza, że każda złotówka powyżej limitu powoduje odpowiednie obniżenie 14. emerytury. Jeśli natomiast suma wszystkich świadczeń przekroczy 4 700 zł brutto, świadczeniobiorca w ogóle nie otrzyma czternastki.
Jak renta wdowia wpływa na 14. emeryturę?
Osoby decydujące się na rentę wdowią często zauważają wzrost łącznej kwoty świadczeń miesięcznych. W praktyce jednak może to oznaczać przekroczenie progu 2 900 zł brutto, a tym samym uruchomienie mechanizmu redukującego 14. emeryturę.
ZUS potwierdził, że:
-
świadczenia w wysokości między 2 900 zł a 4 700 zł brutto będą kwalifikować się do pomniejszonej 14. emerytury,
-
świadczenia powyżej 4 700 zł brutto całkowicie wykluczają prawo do czternastki.
Oznacza to, że w wielu przypadkach uzyskanie renty wdowiej może skutkować realną stratą – nie w podstawowym miesięcznym dochodzie, ale w skali całorocznej, ze względu na brak dodatkowej wypłaty w ramach czternastki.
Harmonogram wypłat i liczba wniosków
Zainteresowanie nowym świadczeniem jest bardzo duże. Do 6 maja 2025 roku, ZUS odnotował aż 749 tysięcy złożonych wniosków o rentę wdowią, a szacuje się, że do końca czerwca liczba ta może wzrosnąć do 850 tysięcy. Dodatkowo, do KRUS wpłynęło już niemal 97 tysięcy wniosków.
Terminy decyzji:
-
ZUS rozpocznie automatyczne wydawanie decyzji od 13 czerwca 2025 r.,
-
wnioski złożone do 30 czerwca muszą być rozpatrzone do 31 lipca,
-
aby otrzymać świadczenie od lipca, należy złożyć wniosek najpóźniej do końca czerwca.
Co warto zrobić przed złożeniem wniosku?
Zanim zdecydujesz się na złożenie wniosku o rentę wdowią, warto:
-
dokładnie sprawdzić prognozowaną wysokość łącznych świadczeń,
-
skonsultować się z doradcą ZUS lub skorzystać z kalkulatora dostępnego na stronie urzędu,
-
rozważyć, czy niewielki wzrost miesięcznego świadczenia nie będzie oznaczał utraconej 14. emerytury, która w skali roku może mieć większe znaczenie.
Podsumowanie
Renta wdowia to realne wsparcie dla osób w podeszłym wieku, które straciły małżonka. Jednak warto pamiętać, że większe miesięczne świadczenie może skutkować niższą lub całkowicie utraconą 14. emeryturą. Zasada "złotówka za złotówkę" działa automatycznie i nie uwzględnia indywidualnej sytuacji beneficjenta. Decyzja o skorzystaniu z renty wdowiej powinna być poprzedzona chłodną kalkulacją – zwłaszcza w kontekście całorocznych przychodów.