Wizyta w aptece coraz częściej kończy się rozczarowaniem. Pacjenci nie mogą dostać leków, które do tej pory były dostępne od ręki. Problem narasta, a rząd reaguje publikacją oficjalnych wykazów. Sprawdź, czego może wkrótce zabraknąć i dlaczego sytuacja robi się poważna.
Co to jest lista antywywozowa?
Ministerstwo Zdrowia co dwa miesiące publikuje wykaz leków zagrożonych brakiem dostępności, to tzw. lista antywywozowa. Umieszczane są na niej preparaty, które nie mogą być wywożone za granicę, aby zabezpieczyć potrzeby polskich pacjentów.
Lista powstaje na podstawie raportów z aptek w całym kraju – jeżeli dany lek jest niedostępny w co najmniej 5% aptek na terenie województwa, zostaje zgłoszony do Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego, a następnie trafia na listę przygotowywaną przez resort zdrowia.
Leki, których może zabraknąć
Obecna wersja wykazu obejmuje już 276 pozycji, a ich liczba systematycznie rośnie (rok temu było ich 238). Najwięcej problemów zgłaszanych jest w przypadku leków przewlekle stosowanych, co szczególnie niepokoi pacjentów.
Wśród zagrożonych preparatów znalazły się m.in.:
-
insuliny: Abasaglar, Apidra, Actrapid Penfill, Humalog, Gensulin,
-
Ozempic – stosowany w leczeniu cukrzycy, ale też nadużywany jako środek wspomagający odchudzanie,
-
antybiotyki i leki przeciwzapalne,
-
hormony wzrostu,
-
leki przeciwpsychotyczne i przeciwpadaczkowe,
-
silne środki przeciwbólowe (np. zawierające morfinę i fentanyl).
Pełną listę można znaleźć pod poniższym linkiem:
https://dziennikmz.mz.gov.pl/legalact/2025/29/
Problem nie tylko dla dorosłych
Jednym z najbardziej dramatycznych obszarów są preparaty dla dzieci, w tym mleka zastępcze i żywność specjalnego przeznaczenia. Na liście znajdują się m.in. Nutramigen, Neocate, Bebico – produkty niezbędne w diecie dzieci z alergiami pokarmowymi i innymi zaburzeniami.
Rodzice alarmują, że muszą odwiedzać po kilkanaście aptek, aby zdobyć potrzebne opakowanie. Zdarza się, że zamówienie trzeba realizować z wyprzedzeniem lub poprzez specjalistyczne hurtownie.
Dlaczego leków brakuje?
Resort zdrowia tłumaczy, że braki wynikają z globalnych problemów logistycznych i rosnącego popytu, także poza granicami Polski. Niektóre preparaty są coraz częściej kupowane przez osoby, które używają ich niezgodnie z przeznaczeniem, co dodatkowo pogłębia deficyty (np. Ozempic w celach odchudzających).
Innym czynnikiem są próby nielegalnego wywozu leków za granicę, gdzie mogą być sprzedane z dużym zyskiem. To właśnie dlatego lista antywywozowa ma również charakter zapobiegawczy i regulacyjny – umieszczenie danego preparatu na wykazie oznacza, że jego eksport staje się zakazany.