5 maja 2025 roku maturzyści w całej Polsce zmierzyli się z egzaminem z języka polskiego na poziomie podstawowym. I choć niektórzy spodziewali się klasycznych tematów o „Lalce” czy „Dziadach”, arkusz Centralnej Komisji Egzaminacyjnej zaskoczył od samego początku. Już pierwsze teksty przeniosły uczniów… w kosmos. Dosłownie! Sprawdź, co dokładnie pojawiło się w każdej części egzaminu.
✍️ Struktura matury z polskiego 2025 – co trzeba było zrobić?
Egzamin trwał 240 minut i składał się z trzech części:
-
Język polski w użyciu (test czytania ze zrozumieniem)
-
Test historycznoliteracki
-
Wypracowanie – rozprawka problemowa
Maksymalnie można było zdobyć 60 punktów, z czego 25 za testy i 35 za wypracowanie. Aby zdać, należało osiągnąć minimum 30%.
🧠 Część 1: Język polski w użyciu – teksty o kosmosie 🌍🪐
Pierwsze zaskoczenie? Zamiast klasycznych tekstów użytkowych, maturzyści dostali do analizy dwa długie fragmenty poświęcone… eksploracji kosmosu:
-
Carl Sagan – „Błękitna kropka” Fragment eseju wyjaśniał historię obserwacji planet, badania Układu Słonecznego i refleksję nad miejscem człowieka we wszechświecie.
-
Marta Trepczyńska – „Ziemia 2.0 – poszukiwania nadal trwają” Artykuł popularnonaukowy z portalu Komputer Świat dotyczył planów kolonizacji Marsa, Wenus i Księżyca, a także zagrożeń zdrowotnych związanych z życiem w przestrzeni kosmicznej.
Na podstawie tekstów uczniowie musieli:
-
wyjaśniać pojęcia i sens wypowiedzi,
-
porównać poglądy autorów,
-
ocenić ograniczenia eksploracji kosmosu,
-
rozpoznać środki językowe,
-
napisać notatkę syntetyzującą na temat: „Odkrywanie kosmosu jako potrzeba człowieka” (60–90 wyrazów).
📚 Część 2: Test historycznoliteracki – klasyka literatury i analiza 📖🧐
Ta część wymagała od maturzystów dobrej znajomości lektur obowiązkowych, znajdowania kontekstów kulturowych i umiejętności interpretacji tekstów literackich. Oto, co pojawiło się w zadaniach:
🔹 Lektury i teksty źródłowe:
-
„Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” – motyw przemijania i życia wiecznego.
-
Jan Kochanowski – „Pieśń 14” – refleksja nad odpowiedzialnością władzy.
-
„Dziady cz. III” Adama Mickiewicza – dramat matki Rollisona jako przykład cierpienia i tyranii.
-
„Wesele” Stanisława Wyspiańskiego – Rycerz jako symbol honoru narodowego (Gospodarzowi ukazuje się duch Zawiszy Czarnego).
-
„Tango” Sławomira Mrożka – groteskowa scena śmierci Eugenii jako metafora upadku autorytetów.
-
„Ten czas” Krzysztofa Kamila Baczyńskiego – wizja wojennego świata i przejścia pokolenia „w mit”.
-
„Stary Prometeusz” Zbigniewa Herberta – ironiczna reinterpretacja mitu o Prometeuszu.
-
Grafika – okładka powieści „Rok 1984” George’a Orwella – zadanie na interpretację elementów symbolicznych (np. oko Wielkiego Brata, klatka).
🔹 Typy zadań:
-
rozpoznanie środków stylistycznych (np. epitet, porównanie),
-
określenie epoki literackiej i jej światopoglądu,
-
wyjaśnienie znaczenia symboli (np. Rycerz, śmierć, mit),
-
analiza postaw bohaterów (matki w tekstach Mickiewicza i Wittlina),
-
porównanie wątków mitologicznych (np. Ikar, Herakles).
✍️ Część 3: Wypracowanie – tematy i wymagania 📄🖋️
W tej części maturzysta musiał napisać rozprawkę problemową (min. 300 słów), odwołując się do co najmniej jednej lektury obowiązkowej oraz innych tekstów kultury, historii lub własnych doświadczeń.
🟨 Tematy do wyboru:
-
„Źródło nadziei w czasach trudnych dla człowieka” – temat o egzystencji, wartościach, duchowości. Pasowały tu m.in.: „Dżuma”, „Zbrodnia i kara”, „Przedwiośnie”, wiersze Baczyńskiego czy Biblia.
-
„Jak błędna ocena sytuacji wpływa na życie człowieka?” – temat o konsekwencjach decyzji, iluzjach, poznaniu prawdy. Świetnie pasowały: „Lalka”, „Makbet”, „Król Edyp”, „Zbrodnia i kara”, „Tango”.
Ważne było:
-
sformułowanie jasnej tezy,
-
logiczna struktura tekstu,
-
trafne argumenty poparte przykładami,
-
poprawność językowa i interpunkcyjna.
🧾 Podsumowanie – czy było trudno?
Matura 2025 z języka polskiego była różnorodna, aktualna tematycznie i wymagająca logicznego myślenia. Kosmiczne teksty w pierwszej części mogły zaskoczyć, ale były zrozumiałe i ciekawe. Część literacka wymagała solidnej znajomości lektur, a wypracowanie – umiejętności formułowania przemyślanych sądów.
Kto się przygotował, ten miał szansę naprawdę dobrze sobie poradzić.
🎓 Co dalej?
-
6 maja – egzamin z matematyki (poziom podstawowy)
-
7 maja – języki obce nowożytne (podstawowy)
-
Egzaminy potrwają do 22 maja 2025 r.
-
Wyniki matury zostaną ogłoszone w lipcu 2025 r.