Przez lata apelowali, pisali petycje, tłumaczyli to samo przed kolejnymi komisjami. Teraz sytuacja wreszcie się zmienia. Nowe zasady w systemie orzekania o niepełnosprawności to coś, na co wiele rodzin czekało od dawna. Sprawdź, kogo dotyczą i co dokładnie się zmienia.
Nie trzeba będzie powtarzać tego samego
Rodzice dzieci z niepełnosprawnościami, szczególnie tych z Zespołem Downa i rzadkimi chorobami genetycznymi, od lat zmagali się z koniecznością wielokrotnego potwierdzania stanu zdrowia dziecka przed komisjami. Choć choroby te nie rokują poprawy, system wymagał odnawiania orzeczeń co kilka lat. Nowe wytyczne kończą tę praktykę. Marszałek Sejmu Szymon Hołownia w mediach społecznościowych napisał:
„Koniec tłumaczenia rodziców przed komisją orzekającą, że ich dziecku znowu się nie poprawiło. Koniec torturowania matek, które co kilka lat muszą wyjaśniać, że ich dziecko nigdy nie wyzdrowieje”.
Wytyczne, które zmieniają system
Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, Łukasz Krasoń, podpisał nowe zalecenia dla zespołów orzekających. Dzięki nim, osoby z konkretnymi diagnozami – głównie 150 chorób rzadkich oraz Zespołem Downa – będą mogły otrzymać orzeczenie na stałe, a w przypadku dzieci – do ukończenia 16. roku życia.
W dokumentach musi się znaleźć punkt 7, mówiący o potrzebie stałej opieki, oraz – w przypadku dzieci – punkt 8, czyli codzienny współudział opiekuna w leczeniu i edukacji. Wcześniej często ich brak powodował, że świadczenia były odrzucane mimo stwierdzenia niepełnosprawności.
Co z listą chorób objętych zmianami?
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej poinformowało, że nowe wytyczne obejmą osoby z diagnozą Zespołu Downa oraz blisko 150 chorób rzadkich. Dokładna lista tych schorzeń nie została jeszcze oficjalnie opublikowana, jednak — jak zapowiedziano — ma być dostępna w najbliższym czasie. Do tego czasu zespoły orzecznicze będą kierować się zaleceniami zawartymi w dokumencie przekazanym przez Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych.
Orzeczenie otwiera dostęp do realnego wsparcia
W praktyce nowe orzeczenia pozwolą rodzinom ubiegać się o konkretne świadczenia. Wśród nich znajdują się m.in.:
-
świadczenie pielęgnacyjne (obecnie 3287 zł miesięcznie),
-
zasiłek pielęgnacyjny,
-
ulgi podatkowe,
-
prawo do Karty Parkingowej,
-
pierwszeństwo w dostępie do usług opiekuńczych i zdrowotnych,
-
asystent w szkole lub indywidualny tok nauczania.
Zmiana wytycznych oznacza, że te uprawnienia będą łatwiej dostępne, bez konieczności ponownego udowadniania, że stan zdrowia nie uległ poprawie.
Co orzeka komisja i jak wygląda proces?
System orzecznictwa w Polsce opiera się na ocenie funkcjonowania osoby w życiu społecznym. Kluczowe znaczenie ma to, czy dana osoba może wykonywać role społeczne, jak praca, nauka czy samodzielne życie. Wcześniej zdarzało się, że mimo jednoznacznych diagnoz, komisje uznawały możliwość poprawy, co skutkowało brakiem orzeczenia na stałe.
Nowe zalecenia mają przeciwdziałać takim sytuacjom i wprowadzić większą jednolitość w decyzjach zespołów orzeczniczych. To odpowiedź na wieloletnie apele rodziców, lekarzy i organizacji społecznych.
