Żurek to jedna z najważniejszych i najbardziej charakterystycznych zup kuchni polskiej – gęsta, lekko kwaśna, pełna aromatu, głęboko zakorzeniona w tradycji, szczególnie tej wielkanocnej. To danie nie tylko sycące, ale także niezwykle aromatyczne, szczególnie jeśli odpowiednio zadbamy o dobór składników. Dziś zdradzę Ci, jak przygotować tradycyjny żurek wielkanocny, który zaskakuje głębią smaku dzięki dodatkowi chrzanu, wędzonki oraz odpowiedniej ilości majeranku.
To właśnie chrzan – dodany w odpowiednim momencie – nadaje żurkowi wyrazistości i pikantnego charakteru, jednocześnie nie dominując jego naturalnie kwaśnego profilu. W połączeniu z dobrą wędzonką i aromatycznym majerankiem tworzy zupę, której trudno się oprzeć.
Tradycyjny żurek wielkanocny z chrzanem, wędzonką i majerankiem
Składniki (na 6 porcji):
Baza zupy:
- Zakwas na żurek – 500 ml (najlepiej domowy lub naturalny, bez konserwantów)
- Woda – 1,5 litra
- Bulion mięsno-warzywny – 1 litr (może być z kości wędzonych lub rosołowy)
- Boczek wędzony – 150 g
- Kiełbasa biała parzona – 300 g (2-3 sztuki)
- Kiełbasa wędzona (np. jałowcowa) – 150 g
- Cebula – 1 sztuka (ok. 100 g)
- Czosnek – 3 ząbki
- Liść laurowy – 2 sztuki
- Ziele angielskie – 4 ziarna
- Pieprz czarny – 10 ziaren
- Sól – do smaku
Dodatki smakowe:
- Chrzan tarty – 2-3 łyżki (ok. 40 g, najlepiej świeżo starty lub naturalny ze słoika)
- Majeranek suszony – 2 łyżeczki
- Śmietana 18% – 150 ml
- Mąka pszenna – 1 łyżeczka (opcjonalnie, do zagęszczenia)
- Jajka ugotowane na twardo – 3 sztuki (po 0,5 jajka na porcję)
Czas przygotowania i porcje:
- Czas całkowity: ok. 1 godzina 20 minut
- Liczba porcji: 6
- Kaloryczność: ok. 350–400 kcal na porcję
- Alergeny: gluten (mąka, zakwas), mleko (śmietana), jajka
Sposób przygotowania:
1. Przygotowanie składników mięsnych:
- Boczek pokrój w kostkę i podsmaż w dużym garnku bez tłuszczu, aż się zrumieni.
- Dodaj pokrojoną w kostkę cebulę i smaż razem kilka minut, aż się zeszkli.
- Dorzuć obrane i zgniecione ząbki czosnku, podsmaż jeszcze minutę.
- Do garnka wlej bulion oraz wodę. Dodaj liść laurowy, ziele angielskie i ziarna pieprzu.
- Wrzuć kiełbasę białą w całości oraz pokrojoną wędzoną kiełbasę. Gotuj na wolnym ogniu przez 30–40 minut.
2. Dodanie zakwasu i przypraw:
- Wyjmij białą kiełbasę, pokrój ją na plasterki i odstaw.
- Do wywaru powoli wlewaj zakwas, cały czas mieszając. Gotuj na małym ogniu przez kolejne 10 minut.
- Dodaj majeranek – najlepiej wcześniej roztarty w dłoniach, by wydobyć z niego aromat.
- Dopraw solą i świeżo mielonym pieprzem do smaku.
3. Dodanie chrzanu i zabielenie zupy:
- Dodaj chrzan – najlepiej świeżo starty, ale może być też naturalny ze słoika. Ilość dostosuj do swojego smaku – chrzan nada zupie pikantności i głębi.
- W miseczce wymieszaj śmietanę z łyżką gorącego żurku, aby zahartować, a następnie powoli wlej do garnka.
- (Opcjonalnie) Jeśli chcesz zagęścić zupę – dodaj łyżeczkę mąki rozmieszaną z odrobiną zimnej wody, zagotuj i mieszaj, aż zupa lekko zgęstnieje.
4. Podanie:
- Na talerzu ułóż połówki jajek i kilka plasterków białej kiełbasy.
- Zalej wszystko gorącym żurkiem. Możesz posypać jeszcze odrobiną majeranku lub dodać łyżeczkę świeżego chrzanu jako dekorację.
- Podawaj z kromką chleba na zakwasie lub z ziemniakami.
Porady i wskazówki:
- Zakwas domowy to podstawa udanego żurku. Jeśli używasz sklepowego – wybieraj ten naturalny, bez konserwantów i barwników.
- Chrzan dodawaj na końcu, by nie stracił swojej ostrości podczas gotowania.
- Majeranek to kluczowy element żurku – nie żałuj go, ale pamiętaj, by wcześniej go rozetrzeć.
- Nie gotuj żurku zbyt długo po dodaniu śmietany, by uniknąć jej zwarzenia.
- Zamiast białej kiełbasy możesz dodać jajko i wędzonkę – to wersja bardziej jarska, ale równie smaczna.
- Niektórzy dodają do żurku suszone grzyby lub ziemniaki – to ciekawe warianty regionalne.
Najczęstsze błędy:
- Zbyt kwaśny żurek: Jeśli zakwas jest bardzo intensywny, nie wlewaj od razu całej porcji – dodawaj stopniowo i próbuj.
- Zbyt intensywny chrzan: Zacznij od 1-2 łyżek i dodaj więcej wedle uznania.
- Zwarzona śmietana: Pamiętaj o hartowaniu – to klucz do zachowania kremowej konsystencji.
- Przegotowanie kiełbasy: Gotuj ją delikatnie – zbyt długi czas spowoduje, że stanie się sucha i twarda.
