Ciągłe wahania nastroju mogą być trudne do zrozumienia – jednego dnia czujesz się pełna energii i radości, a następnego ogarnia Cię smutek, rozdrażnienie czy brak motywacji. Choć wiele osób tłumaczy te zmiany stresem czy zmęczeniem, prawdziwym powodem mogą być zaburzenia hormonalne. Hormony pełnią kluczową rolę w regulacji naszych emocji, dlatego nawet niewielkie odchylenia w ich poziomie mogą wpływać na samopoczucie. W tym artykule omówimy 6 najczęstszych hormonalnych przyczyn wahań nastroju, które warto znać i nie ignorować.
6 hormonalnych przyczyn wahań nastroju
1. Zaburzenia poziomu estrogenów
Estrogen to jeden z najważniejszych hormonów płciowych u kobiet. Jego poziom zmienia się w trakcie cyklu menstruacyjnego, co może powodować:
- Rozdrażnienie,
- Zmęczenie,
- Smutek lub płaczliwość.
Szczególnie silne wahania estrogenów występują w czasie zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS), a także w okresie menopauzy. W przypadku menopauzy dochodzi do gwałtownego spadku estrogenów, co może skutkować długotrwałym obniżeniem nastroju, a nawet depresją.
Co zrobić?W przypadku silnych objawów warto skonsultować się z ginekologiem. Czasem pomocna może być terapia hormonalna, zmiana stylu życia lub suplementacja witaminami z grupy B i magnezem.
2. Nadmierny poziom kortyzolu – hormon stresu
Kortyzol, zwany hormonem stresu, jest wydzielany przez nadnercza w odpowiedzi na sytuacje stresowe. Jego krótkotrwałe podwyższenie pomaga organizmowi poradzić sobie z wyzwaniami, ale długotrwały, przewlekły stres prowadzi do nadmiernej produkcji kortyzolu, co może powodować:
- Nadmierne zmęczenie,
- Drażliwość,
- Problemy ze snem,
- Stany lękowe.
Co zrobić?Postaraj się zmniejszyć poziom stresu w swoim życiu. Pomocne mogą być techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, joga czy regularne spacery. Dodatkowo warto ograniczyć kofeinę i alkohol, które mogą podnosić poziom kortyzolu.
3. Zaburzenia pracy tarczycy
Tarczyca, choć mała, ma ogromny wpływ na cały organizm, w tym na zdrowie psychiczne. Zarówno niedoczynność tarczycy, jak i nadczynność tarczycy mogą powodować wahania nastroju. Typowe objawy to:
- Przy niedoczynności: depresja, apatia, zmęczenie,
- Przy nadczynności: drażliwość, niepokój, problemy z koncentracją.
Wahania nastroju wynikające z chorób tarczycy często towarzyszą innym objawom, takim jak przyrost lub spadek masy ciała, wypadanie włosów czy problemy z termoregulacją.
Co zrobić?Jeśli podejrzewasz problemy z tarczycą, zgłoś się do endokrynologa i wykonaj badania, takie jak TSH, FT3 i FT4.
4. Insulinooporność i wahania poziomu cukru we krwi
Insulinooporność i związane z nią wahania poziomu glukozy we krwi mogą powodować nagłe zmiany nastroju. Gdy poziom cukru gwałtownie spada, organizm reaguje objawami takimi jak:
- Rozdrażnienie,
- Zawroty głowy,
- Uczucie głodu.
Na dłuższą metę insulinooporność może prowadzić do przewlekłego zmęczenia oraz obniżonego samopoczucia, a także zwiększa ryzyko cukrzycy typu 2.
Co zrobić?Zadbaj o stabilny poziom cukru we krwi, jedząc regularne posiłki bogate w białko, błonnik i zdrowe tłuszcze. Unikaj przetworzonych węglowodanów i słodyczy.
5. Progesteron – niedobór lub nadmiar
Progesteron to hormon, który współpracuje z estrogenem w regulacji cyklu miesiączkowego. Jego niedobór lub nadmiar może powodować:
- Niepokój,
- Problemy ze snem,
- Nadmierną wrażliwość emocjonalną.
Wahania poziomu progesteronu są szczególnie odczuwalne w okresie ciąży, po porodzie (tzw. baby blues) oraz w czasie menopauzy.
Co zrobić?Konsultacja z ginekologiem i wykonanie badań hormonalnych pomoże ustalić przyczynę problemów. W niektórych przypadkach pomocne mogą być naturalne środki, takie jak olej z wiesiołka lub suplementacja witaminą B6.
6. Serotonina i melatonina – kluczowe hormony nastroju i snu
Serotonina, zwana „hormonem szczęścia”, odpowiada za regulację nastroju, a jej niedobór może prowadzić do:
- Depresji,
- Smutku,
- Zmęczenia psychicznego.
Z kolei melatonina, która reguluje cykl snu, również odgrywa ważną rolę w naszym samopoczuciu. Jej niedobór, związany np. z niewystarczającą ilością snu, może powodować rozdrażnienie i problemy z koncentracją.
Co zrobić?
Dbaj o higienę snu: kładź się spać o stałych porach, unikaj ekranów przed snem i zadbaj o odpowiednią ilość światła dziennego. Jedz produkty bogate w tryptofan (np. banany, orzechy, indyka), który wspiera produkcję serotoniny.
Wahania nastroju to problem, którego nie warto bagatelizować, zwłaszcza jeśli towarzyszą im inne objawy sugerujące zaburzenia hormonalne. Estrogeny, progesteron, kortyzol, hormony tarczycy, a także serotonina i melatonina – wszystkie te substancje pełnią kluczową rolę w regulacji naszych emocji i samopoczucia. Jeśli zauważasz u siebie nagłe zmiany nastroju, które nie mają wyraźnej przyczyny, skonsultuj się z lekarzem. Wczesna diagnoza i odpowiednie działania mogą znacząco poprawić jakość Twojego życia.
