Wiele placówek szkolnych zdecydowało się na wdrożenie przełomowych zmian, które podyktowane są koniecznością zapewnienia uczniom komfortowych warunków.
Szkolny dzwonek może wywołać niepotrzebny stres
Szkolny dzwonek był od lat nieodłącznym elementem polskich szkół. Standardowy dzwonek szkolny, który jest głośny, ostry i nagły, często wprowadza zamieszanie i może wywoływać niepotrzebny stres, szczególnie wśród uczniów o większej wrażliwości na dźwięki. Niezależnie od tego, czy ktoś ma problemy sensoryczne, czy po prostu nie lubi hałasu, taki dźwięk może mieć negatywny wpływ na samopoczucie.
Hałas, który nagle przerywa ciszę, może zaburzyć tok myślenia uczniów, a także zakłócić atmosferę w klasie.
To także problemy z adaptacją
Dzieci o szczególnych potrzebach edukacyjnych, w tym dzieci z autyzmem, mogą mieć trudności w adaptacji do nagłych zmian, takich jak głośny dzwonek, co dodatkowo zwiększa ich dyskomfort w szkole.
Może nawet dojść do podniesienia kortyzolu
W przypadku dzieci, które zmagają się z zaburzeniami lękowymi, nadwrażliwością słuchową lub autyzmem, głośny i nagły dźwięk dzwonka może wywoływać silny dyskomfort, a nawet reakcje lękowe. Co więcej, niektóre badania sugerują, że głośne sygnały mogą powodować podwyższenie poziomu kortyzolu – hormonu stresu – co negatywnie wpływa na koncentrację i zdolność uczenia się.
Polskie szkoły podążają za fińskim modelem
W fińskich szkołach postanowiono zrezygnować z głośnych dzwonków, aby zapewnić uczniom bardziej elastyczny i przyjazny rytm dnia. Zamiast narzucać sztywne ramy czasowe przerw i lekcji, nauczyciele mogą dostosowywać czas trwania zajęć i przerw do potrzeb uczniów i specyfiki lekcji. Dzięki temu uczniowie mają większe poczucie swobody i odpowiedzialności, a szkoła staje się miejscem mniej stresującym.
Rezygnacja z dzwonków ma również pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne uczniów. Hałaśliwe dzwonki, zwłaszcza w dużych budynkach szkolnych, mogą działać drażniąco, a nawet wywoływać stres. W Finlandii przywiązuje się dużą wagę do tworzenia spokojnego i sprzyjającego nauce otoczenia, dlatego eliminacja hałasu związanego z dzwonkami stała się jednym z kluczowych elementów tego podejścia.
Fińskie szkoły wprowadzają bardziej elastyczny rozkład dnia, który nie opiera się na sztywnych godzinach wyznaczanych przez dzwonki. Zamiast tego, nauczyciele i uczniowie wspólnie decydują, kiedy jest najlepszy moment na zakończenie lekcji lub rozpoczęcie przerwy. To podejście pozwala uczniom pracować w spokojniejszym tempie, bez presji czasu, co sprzyja lepszemu przyswajaniu wiedzy.
Szkoły rezygnują z tradycyjnego dzwonka
Wiele placówek decyduję się na zastąpienie tradycyjnego dzwonka innym sygnałem dźwiękowym. Niektóre szkoły do sygnalizacji używają interkomu, inne łagodnych sekwencji melodyjnych. Wiele szkół nie posiada żadnej sygnalizacji.
Argumentem przemawiającym za zniesieniem tradycyjnego dzwonka jest jego donośny dźwięk, który może sięgać aż 97 dB.
"Skoro zdajemy sobie sprawę z negatywnych skutków hałasu dla zwierząt, dlaczego nadal codziennie narażamy nasze dzieci na podobny stres?" - zastanawia się ekspert, Mikołaj Jarosz, architekt, ekspert firmy Ecophon oraz prezes Stowarzyszenia Komfort Ciszy cytowany przez portal edziedko.pl
„Szkoła bez dzwonków”
Wiele szkół zdecydowało się na wdrożenie projektu „Szkoła bez dzwonków”. Funkcjonuje on w 29 placówkach edukacyjnych. Kolejne 65 szkół rozważa jego wprowadzenie.
Specjaliści uważają, że wszystkie polskie placówki edukacyjne powinny zdecydować się na taką reformę.
Do udziału w projekcie „Szkoła bez dzwonków” zachęca się również inne szkoły, nadzorowane przez Gminę Miasta Gdańska. Jak pokazuje dotychczasowe doświadczenie, inicjatywa ta przynosi liczne korzyści zarówno uczniom, nauczycielom, jak i pracownikom administracji oraz obsługi.
Alternatywy dla tradycyjnego dzwonka
Coraz więcej szkół zdaje sobie sprawę, że tradycyjny dzwonek nie jest już najlepszym rozwiązaniem. Z tego powodu wprowadzają one bardziej subtelne, łagodniejsze sygnały dźwiękowe lub alternatywne metody informowania o zmianie lekcji. Oto kilka przykładów:
1. Muzyka
Zamiast standardowego dzwonka, niektóre szkoły decydują się na wykorzystanie krótkich fragmentów muzycznych. Melodie mogą być delikatne, spokojne, a nawet relaksujące, co sprzyja bardziej łagodnemu przejściu między lekcjami. Wprowadzenie takiej formy sygnału dźwiękowego może poprawić nastrój uczniów, redukując stres związany z nagłym hałasem.
2. Delikatne dźwięki natury
Szkoły, które chcą ograniczyć hałas, często sięgają po dźwięki natury – takie jak śpiew ptaków, szum wody czy powiew wiatru. Takie dźwięki mają działanie uspokajające i pomagają uczniom wyciszyć się między lekcjami, co może poprawić koncentrację i ogólne samopoczucie.
3. Wizualne sygnały
W niektórych przypadkach szkoły wprowadzają wizualne sygnały zamiast dźwiękowych. Może to być np. migające światło w klasach lub na korytarzach. Tego typu rozwiązania są szczególnie pomocne dla uczniów z problemami słuchu lub nadwrażliwością na dźwięki.
4. Ciche sygnały wibracyjne
Innym innowacyjnym pomysłem są sygnały wibracyjne w wybranych częściach budynku, na przykład na biurkach nauczycielskich lub w systemach interkomu. Uczniowie mogą nie zauważyć ich bezpośrednio, co sprawia, że przejścia między lekcjami odbywają się bez niepotrzebnych zakłóceń.
Rezygnacja z dzwonka to szereg zalet
Zmiana sygnałów dźwiękowych w szkołach to nie tylko kwestia komfortu uczniów. To także krok w stronę bardziej inkluzyjnego środowiska edukacyjnego. Współczesne szkoły starają się uwzględniać potrzeby wszystkich uczniów – także tych, którzy są bardziej wrażliwi na bodźce zewnętrzne.
Dostosowanie sygnałów dźwiękowych może poprawić atmosferę w szkole, zmniejszyć poziom stresu i sprawić, że nauka będzie bardziej efektywna. Co więcej, ciche sygnały mogą pozytywnie wpłynąć na relacje między uczniami a nauczycielami, redukując niepotrzebne zakłócenia i chaos, który często towarzyszy głośnym dzwonkom.
