Seniorzy w Polsce od dawna domagali się zmian w systemie emerytalnym, które pozwolą im skuteczniej stawić czoła rosnącym kosztom życia. Wydaje się, że rząd w końcu wysłuchał ich głosów i przygotowuje reformę, która może wprowadzić dwie waloryzacje emerytur w ciągu roku. Co to oznacza dla emerytów i jakie niespodzianki kryją nowe przepisy?
Odpowiedź na inflację
Ostatnie lata przyniosły znaczący wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych. Inflacja w Polsce osiągnęła rekordowe poziomy, co szczególnie dotknęło seniorów żyjących z niskich emerytur. Rząd zapowiedział wprowadzenie drugiej waloryzacji emerytur, która miałaby być dodatkowym wsparciem w sytuacji, gdy inflacja za pierwsze półrocze przekroczy 5%.
Oprócz corocznej waloryzacji, która tradycyjnie ma miejsce w marcu, ma zostać wprowadzona dodatkowa, tzw. "interwencyjna" waloryzacja we wrześniu. To rozwiązanie ma na celu ochronę emerytów przed skutkami rosnących cen w ciągu roku, zwłaszcza osób pobierających najniższe świadczenia. Projekt ustawy ma być omawiany na najbliższym posiedzeniu Rady Ministrów.
Haczyk w przepisach
Chociaż propozycja rządu wydaje się być pozytywnym krokiem, w przepisach czai się pewien haczyk, który może rozczarować część emerytów. Wrześniowa waloryzacja nie będzie bowiem dodatkową podwyżką, lecz zaliczką na przyszłoroczną, marcową waloryzację. Oznacza to, że kwota podwyżki, którą emeryci otrzymają we wrześniu, zostanie odjęta od waloryzacji, która miałaby miejsce w marcu następnego roku.
Takie rozwiązanie spotkało się z krytyką ze strony związków zawodowych i organizacji emeryckich. OPZZ oraz Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów wskazują, że seniorzy oczekiwali rzeczywistego wzrostu swoich dochodów, a nie jedynie przesunięcia części środków na wcześniejszy termin. Dr Elżbieta Ostrowska z PZERiI podkreśla, że propozycja rządu nie podwyższa trwale podstawy przyszłych świadczeń, co może rozczarować wielu emerytów.
Kiedy zmiany wejdą w życie?
Pomimo tego, że prace nad ustawą ruszyły już jakiś czas temu, nie ma szans, by zmiany zostały wprowadzone jeszcze w 2024 roku. Nawet jeśli projekt ustawy zostanie szybko przyjęty, rząd planuje wprowadzenie nowych przepisów dopiero 1 stycznia 2025 roku. Oznacza to, że seniorzy będą musieli poczekać na drugą waloryzację najwcześniej do września 2025 roku.
Koszty wprowadzenia dodatkowej waloryzacji szacowane są na 8,8 miliarda złotych, a środki te będą musiały zostać uwzględnione w budżecie państwa na 2025 rok. Prognozy inflacyjne Narodowego Banku Polskiego wskazują, że inflacja może w 2025 roku ponownie przekroczyć 6%, co jeszcze bardziej podkreśla konieczność wprowadzenia takich rozwiązań.
Co czeka seniorów?
Rząd stara się odpowiedzieć na potrzeby emerytów, proponując rozwiązania mające na celu ochronę ich finansów w obliczu rosnących cen. Jednak zaliczkowy charakter wrześniowej waloryzacji budzi kontrowersje i rozczarowanie wśród wielu seniorów. Wielu z nich liczyło na rzeczywiste zwiększenie swoich dochodów, a nie jedynie tymczasowe wsparcie, które zostanie "odzyskane" w przyszłym roku.
Choć zmiany w systemie emerytalnym są krokiem w dobrą stronę, pozostaje pytanie, czy zaproponowane rozwiązania wystarczą, aby realnie poprawić sytuację finansową polskich emerytów w dłuższej perspektywie. Na efekty reformy seniorzy będą musieli jeszcze trochę poczekać, a ich sytuacja zależy od dalszych decyzji rządu.
