Rok 2025 nie przyniesie rewolucji w emeryturach z ZUS, ale może stać się kluczowy dla przygotowania większych zmian. Choć modyfikacje w systemie emerytalnym nie są planowane na najbliższy rok, to temat podwyższenia wieku emerytalnego znowu wraca do debaty publicznej. Rząd już od dawna rozważa różne możliwości, w tym zmiany dotyczące tzw. emerytur groszowych i przywrócenie stażu emerytalnego.
Podwyższenie wieku emerytalnego kobiet - czy to wystarczy?
Jednym z głównych tematów jest podwyższenie wieku emerytalnego kobiet do 65 lat, co miałoby zakończyć dyskryminację ze względu na płeć. Obecnie, Polska i Rumunia to jedyne kraje w Europie, gdzie kobiety mogą przechodzić na emeryturę wcześniej niż mężczyźni. Jednak podniesienie wieku emerytalnego to nie wszystko. Pojawiają się też inne pomysły, takie jak bonusy emerytalne, które miałyby zachęcać do dłuższej pracy. Na przykład, osoby, które zdecydują się na opóźnienie przejścia na emeryturę po 65. roku życia, mogłyby otrzymać skumulowaną wypłatę w postaci kilku "trzynastek".
Budżet na 2025 - na razie bez większych cięć
Rząd zaprezentował projekt ustawy budżetowej na koniec sierpnia. W 2025 roku nie zobaczymy jeszcze drastycznych cięć wydatków związanych z emeryturami czy programem 800 plus, ale to nie znaczy, że zmiany te nie są nieuniknione. Budżet przewiduje środki na skromną waloryzację emerytur w marcu 2025 roku oraz na wypłatę trzynastej i czternastej emerytury, ale już nie na drugą waloryzację, mimo że inflacja prawdopodobnie przekroczy 5% w pierwszej połowie 2025 roku.
Wydatki na emerytury
Wydatki na emerytury są jednymi z największych w budżecie państwa, a dodatkowo rosną z każdym rokiem. W ciągu ostatnich lat transfery na rzecz emerytów osiągnęły rekordowy poziom. Coraz częściej pojawia się pytanie, czy da się ograniczyć deficyt budżetu państwa bez zmniejszania dopłat do emerytur. Wzrost wpływów do budżetu jest mało realny, więc cięcia wydatków mogą stać się koniecznością.
Opcje zmian w systemie emerytalnym
W dyskusjach przewijają się dwa główne kierunki zmian: podwyższenie ustawowego wieku emerytalnego oraz stworzenie systemu ekonomicznego, który zachęcałby Polaków do późniejszego przechodzenia na emeryturę. W ramach tych rozważań podwyższenie wieku emerytalnego kobiet do 65 lat wydaje się już niemal przesądzone.
Dlaczego emerytury kobiet są niższe?
Kobiety w Polsce otrzymują średnio o 30% niższe emerytury niż mężczyźni. To efekt kilku czynników, w tym
- niższych zarobków na tych samych stanowiskach,
- krótszego czasu pracy zawodowej z powodu urlopów wychowawczych,
- wcześniejszego wieku emerytalnego.
Dodatkowo, kobiety żyją dłużej, co powoduje, że te niższe świadczenia są wypłacane przez dłuższy okres, co jeszcze bardziej pogłębia problem ubóstwa wśród seniorek.
Co z emeryturami groszowymi?
Kolejnym problemem są tzw. emerytury groszowe, które otrzymuje już prawie pół miliona osób. Są to bardzo niskie świadczenia, wynikające z krótkiego okresu odprowadzania składek lub pracy na umowach, które nie podlegają obowiązkowej składce emerytalnej. Rozważane są różne opcje, w tym zmiana przepisów, które pozwalałyby na wyższe świadczenia po osiągnięciu minimalnego stażu pracy.
Przyszłość systemu emerytalnego
Wprowadzenie zmian w systemie emerytalnym wymaga szerokiej dyskusji, również na poziomie politycznym. Niewłaściwe wdrożenie może przynieść więcej szkód niż korzyści. Warto więc zastanowić się nad różnymi rozwiązaniami, które mogłyby być bardziej akceptowalne społecznie, na przykład liberalizacja przepisów dotyczących dobrowolnych składek emerytalnych.
Podsumowanie
Zmiany w systemie emerytalnym są nieuniknione. Polska stoi przed wyzwaniem starzejącego się społeczeństwa i rosnących wydatków na emerytury. Kluczowe będzie znalezienie równowagi między potrzebą cięcia kosztów a zapewnieniem godnych świadczeń dla seniorów. Wszystko to wymaga jednak mądrego podejścia i otwartej dyskusji na temat przyszłości systemu emerytalnego w Polsce.
