Od stycznia 2025 roku w Polsce ma wejść w życie nowy system kaucyjny, który według założeń rządu ma przyczynić się do zwiększenia poziomu recyklingu. Jednak Polska Organizacja Handlu i Dystrybucji (POHiD) ostrzega, że obecny kształt przepisów może doprowadzić do poważnych problemów zarówno dla sklepów, jak i konsumentów. Co dokładnie budzi obawy branży handlowej?
Czy sklepy są gotowe na system kaucyjny?
Zgodnie z nowelizacją ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, od początku 2025 roku w Polsce zacznie funkcjonować system kaucyjny. Ma on obejmować:
- butelki plastikowe do 3 litrów,
- szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra,
- metalowe puszki do 1 litra.
Nowe przepisy zobowiązują sklepy o powierzchni powyżej 200 m² do odbierania pustych opakowań i zwracania kaucji klientom. Jednak według POHiD, wielu przedsiębiorców nie jest przygotowanych na te zmiany, co może skutkować poważnymi problemami operacyjnymi.
Nierówne zasady
Branża handlowa wskazuje, że wprowadzenie systemu w zaplanowanym terminie może być niesprawiedliwe, szczególnie w kontekście kar, które grożą sklepom za niedostosowanie się do nowych przepisów. Każdy sklep, który nie pobierze kaucji od produktów oznaczonych specjalnym logo, może zostać ukarany grzywną w wysokości od 10 tys. do 500 tys. zł.
Dodatkowo, producentom napojów przyznano okres przejściowy, podczas gdy sklepy będą musiały spełnić wymagania od razu po wejściu w życie nowych przepisów. Taka asymetria w obciążeniach może prowadzić do trudności w dostosowaniu się do nowych wymogów.
Dezorientacja klientów
POHiD przewiduje, że wdrożenie systemu kaucyjnego w 2025 roku może spotkać się z dużą dezorientacją ze strony konsumentów. Nie wszyscy producenci zamierzają wdrożyć opakowania kaucyjne od razu na początku roku, co oznacza, że wielu klientów nie będzie mogło zwrócić swoich opakowań w butelkomatach. To z kolei może prowadzić do irytacji, a frustracja klientów spadnie na personel sklepów. Taka sytuacja może poważnie zaburzyć relacje między klientami a pracownikami handlu detalicznego.
Zmiany w oznaczeniach
Jeszcze większym wyzwaniem mogą okazać się planowane zmiany w oznaczeniach produktów objętych systemem kaucyjnym. Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapowiedziało wprowadzenie nowego logo, które będzie obowiązkowe na opakowaniach. Przez pewien czas na rynku będą funkcjonować dwa różne oznaczenia, co zmusi sklepy do niszczenia opakowań ze starym logo, generując dodatkowe koszty. Taka sytuacja nie tylko zwiększy wydatki przedsiębiorców, ale również przyczyni się do większej ilości odpadów, co stoi w sprzeczności z założeniami proekologicznymi systemu.
Apel branży
W odpowiedzi na nadchodzące zmiany, POHiD apeluje o przesunięcie terminu wprowadzenia systemu kaucyjnego na 1 stycznia 2026 roku. Pozwoliłoby to sklepom i producentom na lepsze przygotowanie się do nowych obowiązków. Dodatkowo, branża postuluje wprowadzenie okresu przejściowego na wyprzedaż produktów bez kaucji, co mogłoby zminimalizować straty finansowe oraz środowiskowe związane z koniecznością niszczenia opakowań.
