W ostatnim czasie toczyła się intensywna debata na temat przyszłości systemu kaucyjnego w Polsce. W centrum dyskusji znalazły się postulaty przedstawicieli biznesu dotyczące m.in. obowiązków kaucyjnych i VAT-u od kaucji za opakowania. W odpowiedzi na te głosy, Ministerstwo Klimatu przedstawiło nowe postanowienia. Oto co warto o nich wiedzieć!
VAT od kaucji
Dotychczas przewidywano, że do kaucji za butelki szklane miałby być doliczany VAT, co spotkało się z krytyką ze strony biznesu. Wiceminister Anita Sowińska przekazała, że Ministerstwo Klimatu, po konsultacjach z Ministerstwem Finansów, zdecydowało:
„Chcemy, aby kaucja była bez VAT. Opakowania jednokrotnego użytku i wielokrotnego użytku mają zostać zwolnione z VAT. Takie rozwiązania funkcjonują w innych krajach UE”.
Zmiana w sposobie pobierania kaucji
Wiceminister klimatu, Anita Sowińska, zapowiedziała również zmianę w systemie pobierania kaucji. Zgodnie z nową koncepcją kaucja ma "iść za opakowaniem", co oznacza, że będzie pobierana na kilku etapach. Wiceminister tłumaczyła:
„Kaucja musi iść za opakowaniem. Przykładowo, jeśli producent sprzedaje napój w butelce, to będzie pobierał kaucję. Następnie hurtownik, który sprzedaje ten napój do sklepu, również będzie pobierał kaucję. Na końcu sklep sprzeda napój konsumentowi i również pobierze kaucję. Konsument, który zwróci butelkę, dostanie zwrot kaucji. To musi być wdrożone w polskim prawie”
To zmiana względem pierwotnych planów, gdzie kaucja miała być pobierana jednorazowo w punkcie sprzedaży.
Wysokości kaucji
Kolejnym ważnym elementem jest planowane zróżnicowanie wysokości kaucji w zależności od typu opakowania. Za opakowania plastikowe i puszki kaucja wyniesie 0,5 zł, natomiast za butelki szklane wielokrotnego użytku - 1 zł. To odpowiedź na postulaty przedstawicieli branży, którzy argumentowali, że szkło ze względu na swój ciężar i koszty transportu wymaga wyższej stawki kaucyjnej.
Pozostałe korekty
Resort klimatu planuje nałożyć na małe sklepy obowiązek przyjmowania butelek szklanych wielokrotnego użytku, co ma ułatwić konsumentom zwrot opakowań. Jednocześnie, system kaucyjny dla mleka i produktów mlecznych zostanie odroczony o rok, by podejść do tej kwestii z większą ostrożnością.
Anita Sowińska podkreśla, że odpowiedź resortu na postulaty biznesu jest efektem szerokich konsultacji i dąży do kompromisu, który będzie korzystny zarówno dla środowiska, jak i gospodarki.
Pilotaż i jednolite oznakowanie
Prace nad nowelizacją ustawy już trwają, a Ministerstwo Klimatu zapewnia, że dołoży wszelkich starań, by nowe przepisy weszły w życie przed zaplanowanym terminem, czyli 1 stycznia 2025 roku.
Pierwszy rok funkcjonowania systemu ma mieć charakter pilotażowy. Ministerstwo chce również wprowadzić jednolite oznakowanie opakowań, by ułatwić konsumentom identyfikację produktów podlegających systemowi kaucyjnemu. Jak podkreśla wiceminister:
„Chodzi o to, aby był prosty i zrozumiały (symbol + kod kreskowy) dla klienta”.
