Jak wskazuje analiza danych epidemiologicznych, nawet 85-95% populacji przynajmniej raz w życiu odczuje ból w dolnej części kręgosłupa [1]. Natomiast najpopularniejszym z nich jest rwa kulszowa. Zastanawiasz się, co zrobić, gdy nastąpi atak rwy kulszowej, aby przyspieszyć rekonwalescencję? Oto co warto wiedzieć na ten temat.
Rwa kulszowa, czyli co?
Rwa kulszowa to silny ból dolnej części kręgosłupa, rozciągający się w odcinku lędźwiowym i krzyżowym. Jest to ból promieniujący do pośladka i podudzia aż do stopy[2]. Jest on tak rozległy, ponieważ występuje w okolicy unerwionej przez nerw kulszowy. Dlatego bywa, że towarzyszą mu również uczucie drętwienia kończyn (dwóch lub jednej) czy też zaburzenia czucia [3]. Są to dotkliwe dolegliwości, które utrudniają normalne funkcjonowanie.
Ile trwa rwa kulszowa?
Trudno jednoznacznie wskazać to, jak długo trwa rwa kulszowa. Wiele zależy od tego, jaka jest przyczyna, dla której pojawił się ten ból pleców. Zazwyczaj (w ok. 90% przypadków) jest to przepuklina krążka międzykręgowego, która powoduje ucisk korzenia nerwowego [2]. Powstaje ona w efekcie zwyrodnienia kręgosłupa, które to najczęściej jest wynikiem długotrwałego procesu, rozwijającego się nawet od wieku nastoletniego. Pogłębiają go m.in. prowadzenie siedzącego trybu życia, otyłość czy praca wymuszająca długotrwałe przebywanie w określonej pozycji lub przenoszenie ciężkich przedmiotów [3].
Czas trwania rwy kulszowej najczęściej waha się od kilku dni do nawet kilku miesięcy [2]. Jak pokazują badanie, u 70% pacjentów istotna poprawa następuje w ciągu 2 miesięcy [3].
Leczenie rwy kulszowej — jak je prowadzić, by szybciej pozbyć się dolegliwości bólowych?
Zastanawiasz się, co zrobić, aby skrócić czas ataku rwy kulszowej i wyeliminować objawy bólowe? Ważne jest odpowiednie postępowanie, gdy pojawią się pierwsze objawy tej dolegliwości. Oto najważniejsze kwestie [2].
Odciąż kręgosłup w ostrej fazie rwy kulszowej
W pierwszej fazie ataku rwy kulszowej należy ograniczyć wszelkie zbędne ruchy kręgosłupa. Połóż się w łóżku na boku, a następnie ugnij nogi w kolanach i biodrach. Alternatywnie możesz ułożyć się na plecach, z poduszką podłożoną pod kolana [3]. Ta pozycja odciąży Twoje plecy i sprawi, że ucisk na nerw kulszowy będzie mniejszy. W efekcie ból pleców powinien się zmniejszyć. Uwaga! Unieruchomienie w łóżku nie powinno trwać dłużej niż 4-5 dni![3].
Zastosuj leki przeciwbólowe
Leczenie rwy kulszowej obejmuje również podanie środków przeciwbólowych. Można sięgnąć po preparaty dostępne bez recepty - do stosowania doustnego lub miejscowego. Wiele osób sięga np. po spray z diklofenakiem (substancją czynną z grupy NLPZ — niesteroidowych leków przeciwzapalnych). Jego maksymalne stężenie do podania na skórę (4%) zawiera np. spray Diky [4], który dodatkowo pozwala uzyskać efekt chłodzenia.
Wykonuj ćwiczenia na rwę kulszową
Kiedy największy ból pleców minie, do leczenia rwy można włączyć rehabilitację. Najlepiej, aby na początku poprowadził Cię fizjoterapeuta. Dlaczego? Specjalista nauczy Cię, w jaki sposób bezpiecznie ćwiczyć w przypadku rwy kulszowej. Celem treningu powinno być wzmocnienie mięśni otaczających kręgosłup lędźwiowy, tak aby zapewniły mu skuteczne odciążenie.
Skorzystaj z fizykoterapii
Poza fizjoterapią, wykonywaną najpierw pod okiem specjalisty, a potem samodzielnie, dobrze też zdecydować się na specjalistyczne zabiegi. Najczęściej zalecanymi są TENS, czyli przezskórna elektrostymulacja, ultradźwięki czy krioterapia [3].
Pamiętaj również, że gdy ból przestanie promieniować i minie, leczenie wcale się nie kończy. Nawrotowy ból krzyża dotyczy nawet 75% pacjentów[3]. ! Dlatego równie ważna jest profilaktyka[2]. W tym kontekście warto:
-
regularnie wykonywać ćwiczenia, które wzmacniają mięśnie kręgosłupa;
-
dbać o prawidłową postawę ciała, zwłaszcza przy wykonywaniu pracy siedzącej - istotne jest, aby unikać nienaturalnego pochylenia, np. w trakcie korzystania z komputera;
-
uważać podczas podnoszenia ciężarów - należy to robić zawsze na nogach zgiętych w kolanach.
Te proste działania pomogą zmniejszyć ryzyko nacisku na nerw kulszowy i pozwoli uniknąć nawrotu rwy kulszowej. Zapewnią przy tym powrót do zdrowia.
Artykuł we współpracy z Diky
Bibliografia
[1] Domżał T.M., Neurologiczne postępowanie w bólach krzyża - standardy i zalecenia, w: Polski Przegląd Neurologiczny, 2010, t.6 nr 2, s. 59-69.
[2] Zajkowska A., Rwa kulszowa, w: Neurologia po dyplomie, dostęp online 25.05.23 r.: https://podyplomie.pl/neurologia/31142,rwa-kulszowa
[3] Pietraszko W., Rwa kulszowa (pot. korzonki): przyczyny, objawy i leczenie, Medycyna praktyczna dla pacjenta, dostęp online 25.05.2023 r. https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/150605,rwa-kulszowa
[4] Ulotka Diky 4% - aerozol na skórę - Diky spray, dostęp online: 14.06.2023
