W najnowszym orzeczeniu Sądu Najwyższego w Izbie Cywilnej w Warszawie wydano uchwałę, która rzuca cień na część rozwodów przeprowadzanych w Polsce w ostatnich latach. Orzeczenie to ma potężne konsekwencje dla byłych małżeństw, uznając za nieważne postępowania rozwodowe, które były rozpoznawane przez jednego sędziego i dwóch ławników.
Nieważność rozwodów
Orzeczenie Sądu Najwyższego wynikło z konkretnego przypadku rozwodu, gdzie postępowanie było prowadzone przez sąd I instancji w składzie sędziego i dwóch ławników. Warto zauważyć, że takie składy były rezultatem zarządzenia wiceprezesa Sądu Okręgowego, wydanego w związku z ustawą dotyczącą działań związanych z pandemią COVID-19. Taki sposób prowadzenia postępowań rozwodowych, gdzie tylko sędzia podejmował decyzje, został uznany za nieważny.
W wyniku braku zgody jednego z małżonków z wyrokiem I instancji, sprawa trafiła do sądu apelacyjnego. Sąd Apelacyjny podjął decyzję, że sąd II instancji będzie rozpoznawał sprawę w ramach apelacji, biorąc pod uwagę nieważność postępowania na etapie pierwszej instancji, z powodu składu sędziowskiego.
Ponowne postępowanie rozwodowe
Sprawa ostatecznie dotarła do Sądu Najwyższego, który poparł interpretację postępowania Sądu Apelacyjnego. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego, sąd pierwszej instancji powinien orzekać w składzie jednego sędziego, chyba że prezes sądu zarządzi inaczej. Postępowanie prowadzone w składzie jednego sędziego i dwóch ławników zostało uznane za nieważne.
Nieważność postępowania rozwodowego ma daleko idące konsekwencje nie tylko dla konkretnego rozwodu, który wywołał to orzeczenie, ale także dla wszystkich podobnych spraw prowadzonych w okresie od 3 lipca 2021 roku do 14 kwietnia 2023 roku. Strony zainteresowane takimi postępowaniami, nawet jeśli już zostały zakończone, muszą teraz rozważyć możliwość wniesienia o wznowienie postępowania.
Procedura wznowienia postępowania
Wniosek o wznowienie postępowania można złożyć w terminie trzymiesięcznym od momentu, gdy strona dowiedziała się o podstawie wznowienia. W przypadku podniesienia zarzutu nieważności postępowania, sąd może uchylić wcześniejszy wyrok, a postępowanie zostanie przekazane do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.
To orzeczenie Sądu Najwyższego może mieć długofalowe skutki dla systemu prawnego rozwodowego w Polsce, generując konieczność rewizji wielu wcześniejszych decyzji sądowych. Z pewnością wiele par może skorzystać z możliwości wznowienia postępowania. W Polsce coraz więcej małżeństw decyduje się na rozwód. Z danych wynika, że:
"Najniższy współczynnik rozwodów mają Indie - 1 proc., na drugim miejscu znalazł się Wietnam - 7 proc., a na trzecim Tadżykistan - 10 proc. Dalej są: Iran - 14 proc., Meksyk - 17 proc., Egipt - 17 proc., Republika Południowej Afryki - 17 proc. Wartość dla Polski to 33 proc. Najwyższy współczynnik rozwodów według tego zestawiania ma mieć Portugalia - 94 proc." - tvn24.pl
