W roku 2024 polski system opieki społecznej zostaje poddany istotnym zmianom, a jednym z ich kluczowych elementów jest wprowadzenie nowego świadczenia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Komu to świadczenie będzie przysługiwało i jakie warunki trzeba spełnić, aby je otrzymać?
Kto jest uprawniony do nowego świadczenia?
Nowe świadczenie, zgodnie z ustawą z lipca 2023 roku, jest skierowane do osób niepełnosprawnych, które mają szczególne potrzeby życiowe i wymagają wsparcia. Odbiorcami świadczenia będą osoby, które ukończyły 18 lat i posiadają decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia, którą określa się na poziomie od 70 do 100 punktów w skali potrzeby wsparcia.
Kto nie może skorzystać z nowego świadczenia?
Warto jednak zaznaczyć, że nie wszyscy spełnią kryteria do otrzymania tego świadczenia. Nie przysługuje ono osobom, które zostały umieszczone w instytucjach takich jak:
- domy pomocy społecznej,
- rodzinne domy pomocy,
- zakłady opiekuńczo-lecznicze,
- zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze,
- placówki zapewniające całodobową opiekę,
- zakłady karne,
- zakłady poprawcze,
- areszty śledcze,
- schroniska dla nieletnich.
Ponadto, jeśli osoba niepełnosprawna jest uprawniona za granicą do świadczenia o podobnym charakterze, wówczas również nie otrzyma świadczenia wspierającego, chyba że dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Wysokość świadczenia
Wysokość świadczenia wspierającego zależy od poziomu potrzeby wsparcia ustalonego w decyzji. Kwota świadczenia jest procentowym odsetkiem od renty socjalnej i zostanie zaokrąglona do pełnych złotych w górę. Na przykład:
- 220% renty socjalnej przysługuje, jeśli poziom potrzeby wsparcia wynosi od 95 do 100 punktów.
- 180% renty socjalnej przysługuje, jeśli poziom potrzeby wsparcia wynosi od 90 do 94 punktów.
- 120% renty socjalnej przysługuje, jeśli poziom potrzeby wsparcia wynosi od 85 do 89 punktów.
Warto podkreślić, że w pierwszym roku obowiązywania ustawy, czyli od stycznia 2024 roku, świadczenie wspierające będzie dostępne tylko dla osób z najwyższym ustalonym poziomem potrzeb wsparcia (87-100 pkt). Dopiero w kolejnym roku, będzie dostępne dla osób ze średnim poziomem potrzeb wsparcia (78-86 pkt), a od 2026 roku także dla osób z najniższym poziomem potrzeb wsparcia (70-77 pkt).
Wnioski i decyzje
Osoba zainteresowana uzyskaniem świadczenia wspierającego musi złożyć wniosek do ZUS o jego przyznanie. Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego będzie można złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od 1 stycznia 2024 roku, zarówno osobiście w oddziale ZUS, jak i przez Platformę Usług Elektronicznych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Natomiast wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia będzie można złożyć do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności (wojewody).
