Już niebawem pierwsze szkoły staną się strefą wolną od punktowej oceny zachowania. Dlaczego władze samorządowych zdecydowały się na taki eksperyment?
Ocena z zachowania
Zgodnie z art. 44b ust. 4 ustawy o systemie oświaty:
„Ocenianie zachowania ucznia polega na rozpoznawaniu przez wychowawcę oddziału, nauczycieli oraz uczniów danego oddziału stopnia respektowania przez ucznia zasad współżycia społecznego i norm etycznych oraz obowiązków określonych w statucie szkoły”.
Natomiast par. 11 rozporządzenia w sprawie oceniania, klasyfikowania, uczniów i słuchaczy, rozstrzyga, że począwszy od klasy IV szkoły podstawowej, roczną i końcową ocenę klasyfikacyjną zachowania ustala się według następującej skali:
- wzorowe;
- bardzo dobre;
- dobre;
- poprawne;
- nieodpowiednie;
- naganne.
Nieostre kryteria
Przepis precyzuje też, co bierze się pod uwagę, wystawiając taką notę, wymienia:
- wywiązywanie się z obowiązków ucznia;
- postępowanie zgodne z dobrem społeczności szkolnej;
- dbałość o honor i tradycje szkoły;
- dbałość o piękno mowy ojczystej;
- dbałość o bezpieczeństwo i zdrowie własne oraz innych osób;
- godne, kulturalne zachowanie się w szkole i poza nią;
- okazywanie szacunku innym osobom.
Łatwo zauważyć, że nie są to szczególnie ostre kryteria. W związku z tym pojawiają się opinie, że decydujące znaczenie mają sympatie lub uprzedzenia nauczyciela. Szkoły próbują doprecyzować zasady na podstawie punktów – za dobre zachowanie przyznawane są punkty dodatnie, za złe ujemne. Natomiast o ocenie na koniec roku decyduje ogólny wynik.
Problemy z oceną
Na problemy z oceną zachowania zwrócono również uwagę w niedawnym badaniu na temat poziomu przestrzegania praw ucznia w Polsce. Prawie co piąty ankietowany (18,4 proc.) zgłosił, że przepisy statutowe szkoły uzależniają ocenę zachowania ucznia od jego średniej oceny. Prawie połowa, 48,8 proc., wskazała, że statut ich szkoły zawiera przepisy o tym, że wygląd wpływa na ocenę zachowania.
Potrzebny konkretny komunikat
W związku z tym niektóre samorządy podjęły kroki w celu wyeliminowania punktowej oceny zachowania. Miasta, takie jak Łódź, Włocławek i być może Kutno, już niebawem wprowadzą strefy wolne od punktowych ocen zachowania na podstawie uchwał samorządu.
Wielu ekspertów edukacyjnych sugeruje likwidację ocen zachowania lub zastąpienie ich oceną opisową, która skupiałaby się na indywidualnym rozwoju ucznia. Jak podkreśla Małgorzata Nowak, niezależna trenerka edukacyjna, publicystka oświatowa, wieloletnia dyrektor szkoły, ocena powinna być komunikatem skierowanym do ucznia, informującym o postępach i osiągnięciach.
Małgorzata Pucułek, dyrektorka LXV Liceum Ogólnokształcącego z Oddziałami Integracyjnymi im. gen. J. Bema w Warszawie wskazuje natomiast, że systemy oceniania powinny sprzyjać rozwojowi uczniów. Jej zdaniem:
„Muszą być konstruktywne i dawać uczniom konkretną, użyteczną informację zwrotną. Dzięki temu będą oni wiedzieć, co robią dobrze, a co mogą poprawić”.
