Kiedyś konkubinat – dzisiaj częściej związek partnerski. Dyskusja nad takimi rodzajami relacji w Polsce wzbudza powszechnie gorące emocje. Ale co to właściwie oznacza?
Czym jest konkubinat?
Konkubinat to inaczej związek kohabitacyjny. Jest to nieformalny, wolny związek dwojga ludzi, którzy nie zawarli związku małżeńskiego. Mieszkają ze sobą i prowadzą wspólne gospodarstwo domowe.
Niegdyś konkubinat był stygmatyzowany społecznie za pomocą różnych pejoratywnych określeń. Dziś traktowany jest jako etap poprzedzający legalizację związku bądź jako forma małżeństwa.
Małżeństwo a konkubinat
Para żyjąca w konkubinacie zazwyczaj łączy się silnymi więziami emocjonalnymi, fizycznymi, oraz gospodarczymi, jednak nie ma tylu praw co para, która zawarła związek małżeński. Zarówno zawarcie, jak i rozwiązanie relacji nie wymaga udziału osób trzecich, jak to ma miejsce przy ślubie i rozwodzie.
Życie w konkubinacie, mimo prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego, nie tworzy wspólnoty majątkowej. Gromadzony majątek staje się współwłasnością, jeżeli został nabyty wspólnie, a wspólność uregulowana umową. Takie osoby nie mają również prawa do wspólnego rozliczania się z podatku dochodowego, dziedziczenia po sobie (chyba że testamentowego), otrzymania renty rodzinnej, tzw. alimentów na byłego konkubenta, czyli prawa żądania dostarczenia środków utrzymania po ustaniu konkubinatu (takie prawo mają wspólne dzieci). Nie mogą również nosić wspólnego nazwiska.
Znaczenie konkubinatu dla prawa
Pozostawanie w konkubinacie nie jest jednak dla prawa do końca obojętne. W świetle prawa uznaje się, że konkubent to osoba bliska. Taka definicja ma znaczenie m.in. w prawie karnym. Taka osoba może zostać zwolniona od składania zeznań lub odpowiedzi na poszczególne pytania w postępowaniu karnym, toczącym się przeciwko drugiemu z konkubentów.
Powołując się na łączącą dwie osoby więź, jeden z konkubentów może również wydziedziczyć w testamencie swoich rodziców, zstępnych, jeżeli ci dopuścili się w stosunku do drugiego konkubenta umyślnego przestępstwa przeciwko życiu zdrowiu, wolności lub rażącej obrazy czci.
Konkubentowi, w razie śmierci drugiego z nich, będzie przysługiwało lokatorskie spółdzielcze prawo do lokalu. Może być również osobą uprawnioną do renty odszkodowawczej.
