Mity, jakie krążą wokół szczepień powstały w wyniku sporu na temat ich bezpieczeństwa i skuteczności. Przeciwnicy szczepień chętnie rozpowszechniają różnego rodzaju informacje, także te nieprawdziwe kwestionują celowość szczepień. Ponieważ zarzutów wobec szczepionek jest bardzo wiele, warto zebrać je w jednym miejscu i sprawdzić, czy są prawdziwe.
Przedstawiciele ruchów antyszczepionkowych podają w wątpliwość powszechne szczepienia w krajach wysoko rozwiniętych. Składniki zawarte w szczepionkach posądzane są o wysoką szkodliwość i wywoływanie chorób. To dopiero początek długiej listy zarzutów, które często podają antyszczepionkowcy. Ponieważ zdrowie nasze, naszych dzieci, a także odpowiedzialność za zdrowie osób wokół nas jest bardzo ważne- warto wiedzieć, co jest faktem, a co mitem. W sposób przejrzysty, opierając się na ogólnodostępnej wiedzy z zakresu medycyny, przedstawiamy Wam mity, jakie krążą wokół tematu szczepionek, zastępując je faktami.
Mit 1
Szczepionki nie są potrzebne, jeśli zachowujemy wysoki poziom higieny.
Przestrzeganie zasad higieny pomaga nam uchronić się przed niektórymi chorobami zakaźnymi, ale wiele zakażeń roznosi się pomimo wysokiego poziomu czystości. Jeśli nie będziemy się szczepić, mimo iż niektóre z chorób występują niezwykle rzadko (np. odra), pojawią się ponownie.
Mit 2
Choroby, którym zapobiegają szczepienia zostały prawie całkiem wyeliminowane w moim kraju.
Niektóre choroby faktycznie występują bardzo rzadko. Jednak czynniki zakaźne, które je wywołują, krążą w różnych częściach świata. W dzisiejszych czasach granice geograficzne nie są przeszkodą dla wirusów. Skuteczność programów szczepień opiera się na współpracy wszystkich jednostek, a nie jedynie tych narażonych.
Mit 3
Nie powinno szczepić się wcześniaków, ponieważ ich układ odpornościowy nie jest w pełni rozwinięty.
Faktem jest, że wcześniaki mają mniej matczynych przeciwciał, a ich układ immunologiczny jest niedojrzały. Z uwagi na brak w pełni ukształtowanego układu odpornościowego istnieje podwyższone ryzyko, że zachorują. Dlatego właśnie wcześniaki najbardziej potrzebują szczepień.
Mit 4
Szczepienia obciążają układ odpornościowy u małych dzieci.
Już po kilku godzin od urodzenia w organizmie dziecka kolonizowane są ogromne ilości bakterii. Praktycznie, więc od samego początku uczymy się walczyć z drobnoustrojami z zewnątrz i to dzięki temu nasz organizm funkcjonuje prawidłowo. A przeciętna szczepionka zawiera tylko od kilku do kilkunastu antygenów.
Mit 5
Sczepienia powodują autyzm.
Szczepienia poddawane są badaniom klinicznym z udziałem grup kontrolnych. Przez 15 lat w badaniach wzięło udział ponad milion uczestników. W marcu 2019 roku opublikowano wyniki najnowszego dużego badania, w którym duńscy naukowcy przebadali 650 tysięcy dzieci zaszczepionych w latach 1999-2010 przeciwko odrze, śwince i różyczce. Wszystkie z powyższych badan wykluczyły związek pomiędzy szczepieniem, a wystąpieniem autyzmu u dzieci. Mało tego, dodatkowe badania potwierdziły, że choroby ze spektrum autyzmu występują równie często u dzieci szczepionych, jak i niezaszczepionych.
Mit 6
Szczepienie wywołuje chorobę.
Przechorowanie daje organizmowi możliwość wyprodukowania przeciwciał i daje nam odporność, jednak wiąże się z ryzykiem powikłań. Szczepionki zawierają natomiast minimalne ilości nieżywych lub bardzo osłabionych drobnoustrojów. Nie są one groźne ani dla małych dzieci ani dla osób starszych. Bakteria lub wirus dostający się do naszego układu odpornościowego z zewnątrz może być dla niego dużym zagrożeniem.
Mit 7
Lepiej przechorować i nabyć naturalna odporność niż się szczepić.
Mit ten obaliliśmy wyżej. Szczepionka wywołuje odpowiedź naszego układu immunologicznego w taki sam sposób jak choroba, więc nabywamy takiej samej odporności. Jednak dzięki szczepionce nie rozwija się u nas infekcja i unikamy potencjalnych powikłań. Koszty nabycia tzw. naturalnej odporności mogą okazać się zbyt wysokie.
Mit 8
Szczepionki szkodzą i mają masę skutków ubocznych. Mogą także prowadzić do śmierci.
To mit tylko po części. Szczepionki są przebadane i bezpieczne. Owszem występują reakcje poszczepienne, które na ogół są łagodne i krótkotrwałe. Każdy przypadek jest jednak inny i mimo, że poważne powikłania w następstwie szczepienia nie powinny mieć miejsca, są faktem. Mimo to korzyści wynikające z prowadzenia szczepień zdecydowanie przeważają nad zagrożeniami. Poważne zaburzenia po podaniu szczepionki natomiast występują bardzo rzadko. Znacznie częstsze są powikłania i zgony w następstwie choroby. Każde powikłanie poszczepienne powinniśmy natomiast zgłosić, ponieważ są one monitorowane i badane.
Mit 9
Dzieci szczepione mogą zarażać.
Jeśli dziecko zostało zaszczepione przeciwko danej chorobie, nie ma możliwości, by zaraziło nią osobę trzecią. Wirusy zawarte w szczepionce nie przenoszą się na inne osoby. Ponadto żywe atenuowane wirusy (występują np. w szczepionce przeciwko różyczce, odrze, śwince i ospie wietrznej) są pozbawione właściwości chorobotwórczych.
Mit 10
Szczepienia są przyczyna groźnych chorób.
Liczne badania kliniczne, laboratoryjne i epidemiologiczne dowiodły, że nie istnieje związek pomiędzy szczepieniami, a wieloma chorobami. Nie wykazano wyższego ryzyka zachorowania na cukrzycę insulinozależną po szczepieniu na ospie prawdziwej, gruźlicy, tężcowi, różyczce, śwince oraz Haemophilus infulenzae typu b (Hib). Nie ma związku między stwardnieniem rozsianym, a szczepieniom przeciwko WZW B. Badania dowiodły, że Zespół Guillaina i Barrego nie występuje po szczepieniu przeciwko grypie. Choroby atopowe nie są skutkiem szczepienia przeciwko krztuścowi i BCG. Tiomersal, z etylenem rtęci używany do konserwowania szczepionek nie jest przyczyną zaniku nerwu wzrokowego, Alzheimera, stwardnienia rozsianego, choroby Parkinsona i autyzmu. Udowodniono także, że po szczepieniach stan zdrowia osób cierpiących na choroby autoimmunologiczne nie pogarsza się.
Mit 11
Szczepienia są po to, by napychać kieszenie producentów.
Prawda jest taka, że producenci szczepionek zarabiają również na innych swoich produktach, nie tylko szczepionkach. A przy produkcji tych ostatnich ponoszą bardzo wysokie koszty wdrożenia. Dlatego często, gęsto bardziej opłacalna jest jednak sprzedaż leków niż szczepionek.
Mit 12
Szczepienia są szczególnie niebezpieczne dla osób z chorobami przewlekłymi.
Osoby, które chorują na choroby przewlekłe, są grupie podwyższonego ryzyka. Dla tych właśnie osób profilaktyka szczepień powinna być szczególnie ważna.
Mit 13
Szczepionka przeciwko grypie jest niepotrzebna i nieskuteczna.
Grypa to poważna choroba, która zabija, co roku około 400 tysięcy ludzi na całym świecie. Szczepienia zapewniają odporność na trzy najbardziej rozpowszechnione szczepy wirusa grypy. Są najlepszym sposobem na zaprzestanie rozprzestrzeniania się wirusa.
Ciekawostka
Do niektórych szczepionek dodawano tiomersal – nietoksyczną postać rtęci. Komitet doradczy WHO ds. Bezpieczeństwa Szczepionek, nie potwierdził toksyczności tiomersalu, ale z uwagi na liczne zastrzeżenia zdecydowano się na wytwarzanie szczepionek bez związków rtęci.
