Zmiany w języku polskim zbliżają się wielkimi krokami. Już od początku 2026 roku zacznie obowiązywać nowy zestaw zasad ortograficznych i interpunkcyjnych. Jeśli do tej pory nie zastanawiałeś się, jak piszesz „nieprędzej” czy „koncert chopinowski” — lepiej się przygotuj.
Zmiany już od 1 stycznia 2026 roku
Reforma ortografii wejdzie w życie 1 stycznia 2026 r. To największa zmiana zasad pisowni od 1936 roku. Jej celem jest uproszczenie reguł, likwidacja wyjątków i lepsze dopasowanie języka pisanego do tego, jak faktycznie posługujemy się nim na co dzień.
Nowe przepisy obejmują 11 kluczowych obszarów — od używania wielkich i małych liter, przez pisownię łączną i rozdzielną, aż po zapis nazw mieszkańców miast.
Co się zmieni? Przegląd najważniejszych zasad
Oto kilka zmian, które mogą Cię zaskoczyć:
-
Nazwy mieszkańców miast, dzielnic i wsi piszemy wielką literą: np. Warszawianin, Mokotowianin, Nowohucianin.
-
Przymiotniki od nazwisk i imion piszemy małą literą: np. wiersz miłoszowski, epoka zygmuntowska.
-
Cząstka „nie” będzie zawsze pisana łącznie z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi, niezależnie od stopnia: niemilszy, nienajlepszy, nieprędzej.
-
Wszystkie człony nazw lokali usługowych i gastronomicznych będą pisane wielką literą: np. Pizzeria Napoli, Hotel Campanile, Księgarnia Naukowa.
-
Cząstki „niby-” i „quasi-” piszemy łącznie z wyrazami zapisanymi małą literą, a z łącznikiem — jeśli wyraz ma być pisany wielką literą: nibyartysta, quasi-Anglia.
-
Nazwy obiektów przestrzeni publicznej również będą miały wielką literę na początku: Aleja Róż, Plac Zbawiciela, Pomnik Ofiar Getta (ale nadal ulica Piłsudskiego).
-
Wprowadzono także ujednolicenie pisowni cząstki „pół–” oraz dopuszczenie różnych wersji zapisu wyrażeń dźwiękonaśladowczych (trzask-prask, trzask prask, trzask, prask).
Nowy słownik ortograficzny – za darmo i na telefon
Reforma nie kończy się na samych przepisach. Trwa praca nad nowym słownikiem języka polskiego, który ma objąć ok. 100 tysięcy haseł. Co ważne – słownik będzie dostępny bezpłatnie dzięki dofinansowaniu z Ministerstwa Nauki.
Będzie wydany w trzech formach:
-
klasycznej (książkowej),
-
elektronicznej (jako aplikacja, nie PDF!),
-
mobilnej (na smartfony).
Premiera słownika planowana jest na 2026 rok, jednak konkretna data zależy od harmonogramu prac wydawniczych.
Po co te zmiany?
Rada Języka Polskiego podkreśla, że nowy zestaw zasad:
-
upraszcza naukę ortografii,
-
zmniejsza liczbę błędów,
-
odzwierciedla współczesne zwyczaje językowe,
-
eliminuje trudne do stosowania wyjątki,
-
dostosowuje przepisy do potrzeb uczniów, redaktorów, nauczycieli i codziennych użytkowników języka.
Reforma jest również symboliczna – przypada dokładnie w 90. rocznicę wielkiej reformy z 1936 roku.
Co jeszcze warto wiedzieć?
-
Zasady zostały uchwalone w latach 2022–2024 przez RJP przy Polskiej Akademii Nauk.
-
Część propozycji została wycofana – np. zmiana w pisowni niektórych nazw geograficznych (zachowano dotychczasową formę: cieśnina Bosfor – małą literą).
-
Od 1 stycznia 2026 r. obowiązuje także nowy zbiór zasad ortografii i interpunkcji, opublikowany pod nazwą „Zasady pisowni i interpunkcji polskiej”.