W polskich szkołach nadchodzi duża zmiana, która może całkowicie odmienić sposób patrzenia na ucznia i jego postępy. Nowe podejście do oceniania zapowiada się jako milowy krok w stronę bardziej zrozumiałej, wspierającej edukacji. Co dokładnie się zmieni? I dlaczego już teraz mówi się o rewolucji? Szczegóły poniżej.
Nowy sposób oceniania w szkołach od 2026 roku
Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotowuje kolejną ważną zmianę w polskim systemie oświaty.
Tym razem chodzi o nowy model oceniania, który ma być wsparciem szczególnie dla uczniów wymagających indywidualnego podejścia.
Już od kwietnia 2026 roku szkoły zostaną zobowiązane do wdrażania tzw. oceny funkcjonalnej.
Dlaczego potrzebna jest zmiana oceniania?
W ostatnich latach coraz więcej szkół w Polsce mierzy się z wyzwaniem edukacji uczniów ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi. Wśród nich znaczną grupę stanowią dzieci z diagnozami ze spektrum neurorozwojowego.
Ich liczba dynamicznie rośnie, a wraz z nią rośnie potrzeba dopasowania narzędzi dydaktycznych i sposobów oceniania do ich realnych możliwości.
Tradycyjna skala 1–6 nie zawsze odzwierciedla rzeczywisty wysiłek, jaki taki uczeń wkłada w naukę. Co więcej – w przypadku niektórych dzieci standardowa forma ocen może wręcz prowadzić do spadku motywacji, lęku przed szkołą, a nawet izolacji społecznej.
Ocena funkcjonalna – co to takiego?
Ocena funkcjonalna to nie alternatywa dla standardowych ocen, ale ich uzupełnienie. Zgodnie z planem MEN, nauczyciele będą mieli obowiązek przygotowywać pogłębioną analizę postępów ucznia – nie tylko w zakresie wiedzy, ale również kompetencji społecznych, emocjonalnych i rozwojowych.
Nowy model zakłada, że zamiast skupiać się na porównywaniu uczniów do siebie, nauczyciele będą oceniali postępy dziecka na tle jego własnych możliwości i wcześniejszych osiągnięć.
Kiedy nowe zasady wejdą w życie?
Zgodnie z informacjami ujawnionymi przez Dziennik.pl, ocena funkcjonalna zacznie obowiązywać od 1 kwietnia 2026 roku. To oznacza, że szkoły mają jeszcze kilkanaście miesięcy na odpowiednie przygotowanie kadry i wdrożenie procedur.
MEN zapewnia, że wprowadzenie tej zmiany nie oznacza rezygnacji z dotychczasowego systemu świadectw czy klasyfikacji rocznej. Nowy model ma wspierać proces edukacyjny, a nie go zastępować.
Co zyskają nauczyciele i rodzice?
Wprowadzenie oceny funkcjonalnej będzie nowym narzędziem w komunikacji między szkołą a rodzicami. Dzięki niej opiekunowie uczniów będą otrzymywać nie tylko „cyfrę” na koniec semestru, ale szczegółową informację zwrotną o mocnych stronach dziecka, jego postępach i obszarach wymagających pracy.
Dla nauczycieli to również szansa, by lepiej zrozumieć potencjał swoich uczniów, dostrzec ich indywidualne potrzeby i zaplanować skuteczniejsze metody pracy.
Wyzwania dla kadry pedagogicznej
Eksperci podkreślają jednak, że nowy system oceniania wymaga dużego zaangażowania ze strony nauczycieli. Przygotowanie rzetelnej oceny funkcjonalnej to proces czasochłonny i wymagający głębszej znajomości ucznia – nie da się go porównać z wpisaniem cyfry do e-dziennika.
Dlatego sukces reformy zależeć będzie nie tylko od przepisów, ale także od systemowego wsparcia dla nauczycieli, m.in. szkoleń, materiałów metodycznych i czasu na obserwację uczniów.
Statystyki mówią same za siebie
Szacuje się, że w polskich szkołach uczy się już kilkadziesiąt tysięcy uczniów wymagających szczególnego wsparcia, a ta liczba stale rośnie. Coraz więcej z nich trafia nie tylko do placówek integracyjnych, ale też do szkół ogólnodostępnych, w ramach systemu edukacji włączającej.
To ogromna zmiana dla szkół i nauczycieli, którzy muszą godzić realizację podstawy programowej z bardzo zróżnicowanymi potrzebami edukacyjnymi poszczególnych uczniów.
Edukacja bardziej elastyczna i ludzka
Nowe podejście do oceniania wpisuje się w międzynarodowy trend personalizacji nauczania i odejścia od sztywnego porównywania uczniów do siebie. W zamian stawia się na indywidualne tempo rozwoju, potrzeby i możliwości każdego dziecka.
To szczególnie istotne w przypadku uczniów, którzy zmagają się z barierami rozwojowymi, emocjonalnymi czy społecznymi. Dla nich ocena funkcjonalna może być pierwszym krokiem do budowania pozytywnego doświadczenia edukacyjnego.
Co warto zapamiętać?
-
Ocena funkcjonalna wejdzie w życie 1 kwietnia 2026 roku.
-
Nie zastąpi tradycyjnych ocen, ale będzie ich rozszerzeniem.
-
Skupi się na postępach dziecka względem jego możliwości, a nie średniej klasowej.
-
Ma na celu wzmocnienie współpracy między nauczycielem, uczniem i rodzicem.
-
Jej wdrożenie wymaga przygotowania kadry i dostępu do odpowiednich narzędzi.
Ważna zmiana dla przyszłości uczniów
Choć pozornie zmiana dotyczy tylko sposobu oceniania, w rzeczywistości może zrewolucjonizować sposób myślenia o edukacji w Polsce. W centrum uwagi ma znaleźć się nie system, lecz człowiek i jego potencjał. Jeśli szkoły otrzymają odpowiednie wsparcie, a nauczyciele będą mieli realną możliwość wprowadzenia nowych rozwiązań w życie – ta reforma może okazać się jedną z najważniejszych zmian ostatnich lat.
źródło: edukacja.dziennik.pl