Rozbijasz jajko do miski, a obok żółtka zauważasz dziwną, białą skręconą nitkę. Czy to oznaka zepsucia? A może coś, czego lepiej unikać? Spokojnie — te białe skrętki w jajkach są całkowicie naturalne, a ich obecność to wręcz znak świeżości. W tym artykule wyjaśniamy, czym dokładnie są te struktury, jak powstają, czy można je bezpiecznie jeść i co mówią o jakości jajka.
Czym są białe skrętki w jajku?
Białe, skręcone nitki widoczne przy żółtku to chalazy (liczba pojedyncza: chalaza). Są to naturalne struktury białkowe, które utrzymują żółtko w stabilnej pozycji w środku jaja. Dzięki nim żółtko nie przemieszcza się swobodnie i pozostaje zawieszone w białku. Chalazy działają jak zawieszenie w pojeździe — zapobiegają uszkodzeniom delikatnej struktury żółtka.
Dlaczego chalazy są skręcone?
Chalazy mają skręconą formę, ponieważ powstają w jajowodzie kury podczas rotacji jajka. Im bardziej dynamiczny proces powstawania jajka, tym bardziej spiralny kształt przyjmują te nitki. Skręt chalaz to efekt mechanicznego obracania się jaja wokół własnej osi, co w rzeczywistości jest pozytywnym znakiem — oznacza, że jajo powstało w zdrowym, naturalnym rytmie.
Czy obecność białych skrętek to znak świeżości?
Tak! Wyraźnie widoczne chalazy są typowe dla świeżych jajek. Z czasem, pod wpływem przechowywania, te struktury zaczynają się rozpuszczać i stają się mniej widoczne. Jeśli więc w twoim jajku wyraźnie widać białe skrętki — możesz się cieszyć, że masz do czynienia z produktem wysokiej jakości i świeżości.
Czy chalazy są jadalne?
Zdecydowanie tak. Chalazy są w pełni jadalne i nie stanowią żadnego zagrożenia dla zdrowia. Składają się głównie z białka, podobnie jak reszta jajka. Dla niektórych mogą mieć nieco inną konsystencję po ugotowaniu, dlatego część osób je usuwa ze względów estetycznych lub teksturalnych, ale nie ma ku temu powodów zdrowotnych.
Czy chalazy wpływają na smak jajka?
Nie, chalazy nie wpływają na smak ani zapach jajka. Są niemal neutralne sensorycznie i po przygotowaniu nie powinny być zauważalne. Jeżeli przeszkadzają Ci wizualnie w surowej postaci, możesz je usunąć np. łyżeczką lub przecedzając jajko przez sitko — ale jest to wyłącznie kwestia preferencji, a nie konieczność.
Chalazy a rozwój zarodka — czy mają coś wspólnego z pisklęciem?
To częste nieporozumienie — wielu ludzi sądzi, że chalazy to wczesna forma zarodka kurczaka. W rzeczywistości nie mają one nic wspólnego z zapłodnieniem ani rozwojem embrionalnym. Chalazy występują zarówno w jajkach zapłodnionych, jak i niezapłodnionych (czyli tych, które trafiają do sklepów). Są czysto mechaniczne i anatomiczne w swojej funkcji.
Czy brak chalaz to powód do niepokoju?
Niekoniecznie. Brak widocznych chalaz może oznaczać, że jajko jest mniej świeże, ale nadal może być całkowicie zdatne do spożycia. Warto wtedy wykonać klasyczny test świeżości z wodą — świeże jajko opadnie na dno szklanki z wodą, a starsze zacznie się unosić.
Podsumowanie: chalazy pod lupą
Chalazy to fascynujący element budowy jajka — niewielkie, ale pełniące ważną funkcję stabilizującą. Ich obecność świadczy o naturalnym procesie produkcji oraz świeżości produktu. Są całkowicie bezpieczne i jadalne, a ich obecność nie wpływa ani na smak, ani na jakość potrawy. Więc jeśli następnym razem zobaczysz białą skrętkę przy żółtku — uśmiechnij się, bo to dobry znak!
