Osoby z poważnymi wadami wzroku, takimi jak krótkowzroczność, nadwzroczność, jaskra czy zmiany zwyrodnieniowe siatkówki, mogą mieć prawo do świadczenia rentowego z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Oto szczegóły.
Renta dla osób z wadą wzroku
Aby ubiegać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy, konieczne jest spełnienie kilku kluczowych warunków. Przede wszystkim, osoba zainteresowana musi zostać uznana przez lekarza orzecznika ZUS za całkowicie lub częściowo niezdolną do pracy.
Przy ustalaniu stopnia niezdolności bierze się pod uwagę m.in.:
- ostrość wzroku po korekcji,
- obecność zmian zwyrodnieniowych,
- charakter wykonywanej pracy zawodowej,
- rokowania medyczne na przyszłość.
Przykład? Osoba z wysoką krótkowzrocznością, której wada prowadzi do postępujących zmian degeneracyjnych siatkówki, może zostać uznana za osobę niezdolną do pracy – nawet jeśli wcześniej wykonywała zawód wymagający precyzji wzrokowej, np. technika, operatora maszyn czy grafika komputerowego.
Nie mniej niż 1 878,91 zł miesięcznie
Od 1 marca 2025 roku wchodzą w życie nowe, gwarantowane stawki świadczeń rentowych.
W przypadku renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, ZUS nie może wypłacić kwoty niższej niż 1 878,91 zł miesięcznie. Natomiast osoby uznane za częściowo niezdolne do pracy otrzymają przynajmniej 1 409,18 zł.
Chociaż wysokość renty jest ustalana indywidualnie i zależy od takich czynników jak:
- liczba lat pracy (okresów składkowych i nieskładkowych),
- zarobki w wybranym okresie,
- wiek w chwili powstania niezdolności,
to wspomniane kwoty stanowią dolny pułap, poniżej którego ZUS nie może zejść.
Co istotne, świadczenie to może przysługiwać także osobom, których ostrość wzroku uległa znacznemu pogorszeniu pomimo korekcji okularami czy soczewkami.
Jak obliczana jest wysokość renty?
Wysokość renty zależy od wielu czynników, takich jak wysokość składek, przepracowane lata i historia zatrudnienia. ZUS wylicza świadczenie na podstawie tzw. kwoty bazowej, która od 1 marca 2025 r. wyniesie 7 140,52 zł.
Renta dla osób całkowicie niezdolnych do pracy składa się z:
- 24% kwoty bazowej (1 713,72 zł),
- 1,3% podstawy wymiaru renty za każdy rok składkowy,
- 0,7% podstawy wymiaru renty za każdy rok nieskładkowy,
- 0,7% podstawy wymiaru renty za każdy rok brakujący do 25 lat stażu ubezpieczenia (do 60. roku życia).
Minimalna renta dla osób całkowicie niezdolnych do pracy to 1 878,91 zł miesięcznie, a dla osób częściowo niezdolnych – 1 409,18 zł miesięcznie (co stanowi 75% renty całkowitej).
Kiedy wada wzroku staje się podstawą do renty?
Nie każda wada wzroku automatycznie uprawnia do świadczenia. ZUS kieruje się Standardami orzecznictwa lekarskiego, które precyzują, w jakich sytuacjach upośledzenie narządu wzroku uzasadnia orzeczenie niezdolności do pracy.
Do najczęstszych przypadków należą:
- całkowita ślepota (brak widzenia lub tylko poczucie światła),
- ostrość wzroku w lepszym oku nieprzekraczająca 0,1 – podstawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności,
- ostrość wzroku ≤ 0,3 – może oznaczać częściową niezdolność,
- jednooczność, czyli brak widzenia w jednym oku (ważne w zawodach wymagających widzenia obuocznego),
- zaawansowana jaskra lub odwarstwienie siatkówki po operacji,
- duża nadwzroczność z astygmatyzmem, utrudniająca wykonywanie prac precyzyjnych.
Wszystko zależy od tego, jak bardzo wada wzroku wpływa na możliwość pracy – nie tylko w ogóle, ale również w odniesieniu do konkretnych kwalifikacji i wykonywanego zawodu.
Te schorzenia uprawniają do renty
1. Całkowita niezdolność do pracy:
- ślepota obuoczna,
- ostrość wzroku w lepszym oku poniżej 0,05,
- poważne zmiany zwyrodnieniowe siatkówki.
2. Częściowa niezdolność do pracy:
- ostrość wzroku 0,06–0,3 w lepszym oku,
- jednooczność (utrata wzroku w jednym oku),
- poważne ograniczenia pola widzenia.
Krótkowzroczność i nadwzroczność a renta
- Wysoka krótkowzroczność jest postępującą chorobą, która może prowadzić do degeneracyjnych zmian w siatkówce, odwarstwienia siatkówki, a nawet ślepoty. Jeśli wada jest zaawansowana i prowadzi do trwałych uszkodzeń wzroku, może stanowić podstawę do uznania niezdolności do pracy.
- Duża nadwzroczność (szczególnie z astygmatyzmem powyżej 3,0 D) może ograniczać możliwość wykonywania precyzyjnych zawodów, w których wymagana jest doskonała jakość widzenia.
- Jaskra – w zależności od stopnia uszkodzenia nerwu wzrokowego, może prowadzić do całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy.
- Odwarstwienie siatkówki – po operacji decyzja o przyznaniu renty zależy od ostrości wzroku, pola widzenia i ryzyka nawrotu choroby.
W każdym przypadku konieczna jest indywidualna ocena lekarza orzecznika ZUS, który bierze pod uwagę zarówno stan zdrowia, jak i charakter wykonywanej pracy.
Jak złożyć wniosek o rentę?
Procedura zaczyna się od wizyty u lekarza, który wystawia zaświadczenie o stanie zdrowia (druk OL-9). Następnie należy złożyć do ZUS komplet dokumentów, w tym:
- wniosek o rentę (druk ERN),
- zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (ERP-7),
- świadectwa pracy i inne dokumenty potwierdzające staż,
- informację o okresach składkowych i nieskładkowych (ERP-6),
- oraz oczywiście dokumentację medyczną.
Po złożeniu dokumentów ZUS wyznacza termin badania przez lekarza orzecznika, który ocenia stan zdrowia, stopień niezdolności do pracy i jej trwałość. Od orzeczenia przysługuje odwołanie do komisji lekarskiej w ciągu 14 dni.
