Wiosna coraz śmielej wkracza do lasów, a wraz z nią pojawiają się także ich mieszkańcy, których lepiej nie spotkać zbyt blisko. Wystarczy chwila nieuwagi, by narazić się na nieprzyjemne konsekwencje. Leśnicy apelują o ostrożność – i mają ku temu powody. To, co dla jednych jest sezonem na spacery, dla innych jest czasem intensywnej aktywności po zimowym letargu.
Niepozorne, ale jadowite
Wraz z pierwszymi ciepłymi dniami, do życia budzą się żmije zygzakowate – jedyne jadowite węże występujące w Polsce. Choć na ogół unikają ludzi i nie są agresywne, ich obecność w popularnych miejscach spacerowych może skończyć się ukąszeniem, jeśli zostaną zaskoczone lub nadepnięte.
Leśnicy z Nadleśnictwa Józefów (woj. lubelskie) poinformowali w mediach społecznościowych, że pierwsze osobniki zauważono już pod koniec lutego. To bardzo wczesny sygnał, który zwiastuje, że ten sezon może być wyjątkowo aktywny. Ciepła końcówka zimy sprzyja wcześniejszemu wyjściu tych gadów z kryjówek. Najczęściej można je spotkać na nasłonecznionych ścieżkach, poboczach i leśnych polanach, gdzie wygrzewają się w bezruchu. Z daleka mogą być trudne do dostrzeżenia.
Jak je rozpoznać?
Żmija zygzakowata ma charakterystyczną sylwetkę z szeroką, sercowatą głową, czerwonobrązowe oczy i ciemny zygzak wzdłuż grzbietu. Ubarwienie może być szare, brązowe, rudoczerwone, a nawet czarne. U osobników melanistycznych (czarnych) wzór zygzaka bywa niemal niewidoczny, co dodatkowo utrudnia ich zauważenie w trawie lub na ścieżce.
Wbrew obiegowym opiniom, żmije nie atakują bez powodu. To płochliwe stworzenia, które uciekają, gdy tylko wyczują wibracje kroków. Najczęściej dochodzi do ukąszenia w sytuacji, gdy człowiek nieświadomie nadepnie na węża lub spróbuje go odgonić czy chwycić. Dlatego warto być czujnym i nie bagatelizować zagrożenia.
Co zrobić, gdy dojdzie do ukąszenia?
W razie ukąszenia najważniejsze to zachować spokój. Strach i panika przyspieszają tętno, co może powodować szybsze rozprzestrzenianie się jadu w organizmie.
Co robić krok po kroku:
- Unieruchom kończynę i unieś ją powyżej poziomu serca, by spowolnić krążenie.
- Załóż jałowy opatrunek na miejsce ukąszenia.
- Nie wysysaj jadu, nie nacinać skóry i nie stosuj opasek uciskowych.
- Zadzwoń po pomoc medyczną lub jak najszybciej udaj się do szpitala.
- W miarę możliwości ogranicz poruszanie się i nie dźwigaj niczego.
Zawsze należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem, nawet jeśli objawy wydają się łagodne. U dzieci wstrząs może wystąpić nawet po kilkunastu godzinach, mimo braku początkowych reakcji.
Leśnicy apelują o rozwagę
Wiosna to czas, w którym żmije są szczególnie aktywne – w marcu opuszczają zimowe kryjówki, a w kwietniu i maju trwa ich okres godowy. Są wtedy bardziej ruchliwe i mniej ostrożne, przez co łatwiej na nie natrafić.
Leśnicy przypominają:
„Jak widać natura budzi się już do życia. Idąc do lasu, koniecznie ubierzmy odpowiednie obuwie. Chwila nieuwagi i przecież możemy jej nie zauważyć.”
O czym warto pamiętać przed wejściem do lasu:
- Zakładaj wysokie, zakryte buty, które chronią kostki.
- Nie zbaczaj ze szlaków i ścieżek, gdzie widoczność jest lepsza.
- Nie siadaj w wysokiej trawie ani wśród kamieni.
- Zwracaj uwagę na nasłonecznione miejsca – to tam najczęściej odpoczywają żmije.
- Ucz dzieci, by nie dotykały dzikich zwierząt, nawet jeśli wyglądają niegroźnie.
