W Polsce odnotowuje się gwałtowny wzrost przypadków krztuśca, potocznie nazywanego „czarnym kaszlem”, choroby, która jeszcze niedawno była rzadkością. Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego, w pierwszych tygodniach stycznia 2025 roku potwierdzono już 1,2 tys. nowych przypadków. Dla porównania, rok temu w tym samym okresie było ich jedynie 61. Eksperci ostrzegają, że choroba może mieć poważne konsekwencje zdrowotne, szczególnie dla dzieci i seniorów.
Krztusiec: liczby, które niepokoją
Pierwsze dwa tygodnie stycznia 2025 roku przyniosły ponad 1,2 tys. zachorowań na krztusiec, a także 3,6 tys. infekcji wirusem RSV. Dla porównania, w całym 2024 roku odnotowano ponad 32 tys. przypadków tej bakteryjnej choroby układu oddechowego. Jak wskazuje dr Paweł Grzesiowski, wysokie liczby zachorowań na początku roku to sygnał, że sytuacja może się pogarszać, zwłaszcza w kontekście sezonu grypowego i sprzyjających warunków dla rozprzestrzeniania się wirusów.
Dlaczego krztusiec jest groźny?
Krztusiec, choć często postrzegany jako choroba dziecięca, może stanowić zagrożenie dla osób w każdym wieku. Objawy są wyjątkowo dokuczliwe i obejmują m.in.:
- napadowy, suchy kaszel, szczególnie uciążliwy w nocy,
- gorączkę,
- duszności,
- zapalenie spojówek,
- bóle mięśni i ogólne osłabienie.
W najcięższych przypadkach, u niemowląt lub osób starszych, napady kaszlu mogą prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak krwawienia z nosa, bezdechy, a nawet drgawki. Warto zaznaczyć, że choroba przebiega w fazach, a najbardziej zakaźny okres to pierwsze dwa tygodnie od wystąpienia objawów.
Grupy najbardziej narażone na powikłania
Dwie grupy pacjentów są szczególnie podatne na ciężki przebieg choroby i jej powikłania:
- Noworodki – ich układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty, co sprawia, że nie mają wystarczającej ochrony przed infekcjami.
- Seniorzy – intensywny kaszel związany z chorobą może prowadzić u nich do takich powikłań jak złamania żeber, nietrzymanie moczu, a nawet udar mózgu.
Dlaczego epidemia przyspiesza?
Eksperci wskazują, że przyczyną wzrostu zachorowań jest niski poziom wyszczepialności w niektórych grupach wiekowych. Zimą, gdy ludzie spędzają więcej czasu w zamkniętych pomieszczeniach, takich jak szkoły czy miejsca pracy, transmisja bakterii Bordetella pertussis jest znacznie łatwiejsza. Co więcej, wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że szczepienia przeciwko krztuścowi wymagają regularnych dawek przypominających, co dziesięć lat.
„Pakiet krztuścowy” – nowe rozwiązania na horyzoncie
W odpowiedzi na rosnącą liczbę przypadków choroby, Rada Sanitarno-Epidemiologiczna we współpracy z Głównym Inspektoratem Sanitarnym pracuje nad wprowadzeniem tzw. „pakietu krztuścowego”. W planach jest m.in. zmiana harmonogramu szczepień poprzez:
- przesunięcie drugiej dawki przypominającej na 11. rok życia,
- dodanie kolejnej dawki przypominającej w wieku 16-17 lat.
Celem tych zmian jest zwiększenie odporności populacyjnej i zahamowanie rozprzestrzeniania się choroby.
Jak chronić się przed zakażeniem?
Ochrona przed krztuścem opiera się na kilku kluczowych zasadach:
- Szczepienia – zarówno dzieci, jak i dorośli powinni regularnie uzupełniać dawki przypominające.
- Higiena osobista – częste mycie rąk i unikanie dotykania twarzy mogą zmniejszyć ryzyko infekcji.
- Noszenie masek – zwłaszcza w miejscach publicznych o dużym zagęszczeniu ludzi.
- Antybiotykoterapia profilaktyczna – dla osób, które miały kontakt z chorymi.
Ważne, aby osoby z podejrzeniem choroby jak najszybciej skonsultowały się z lekarzem i podjęły odpowiednie leczenie.
Podsumowanie
Krztusiec to choroba, która mimo postępu medycyny, wciąż pozostaje zagrożeniem. Gwałtowny wzrost liczby zachorowań w Polsce przypomina o konieczności dbania o profilaktykę i edukację w zakresie szczepień. Dzięki współpracy instytucji medycznych oraz zwiększonej świadomości społecznej możemy skuteczniej chronić siebie i swoich bliskich przed tym poważnym schorzeniem.
