W Polsce narasta dyskusja wokół nowego systemu kaucyjnego na opakowania, który ma wejść w życie na początku przyszłego roku. Choć recyklerzy oczekują szybkiego wdrożenia zmian, producenci napojów apelują o przesunięcie terminu. Podobne stanowisko zajmuje Ministerstwo Klimatu i Środowiska.
Wdrożenie po latach prac legislacyjnych
Prace nad ustawą kaucyjną trwały kilka lat i w 2023 roku przepisy zostały ostatecznie przyjęte przez parlament oraz podpisane przez prezydenta. Nowe regulacje zakładają rozpoczęcie funkcjonowania systemu już od stycznia 2025 roku. Przedstawiciele branży wskazują jednak, że prawo wymaga dopracowania, dlatego konieczne były dalsze konsultacje.
Opóźnienia dla stabilności systemu?
W październiku minister klimatu Paulina Hennig-Kloska zaproponowała półroczne przesunięcie startu systemu, wskazując, że nie jest on jeszcze gotowy. Według niej opóźnienie odpowiada również na oczekiwania przedsiębiorców, którzy potrzebują dodatkowego czasu na wdrożenie nowych zasad.
Przemysł spożywczy stawia warunki
Andrzej Gantner, wiceprezes Polskiej Federacji Producentów Żywności, uważa, że realne wdrożenie systemu kaucyjnego w Polsce może nastąpić najwcześniej 1 stycznia 2026 roku. Producenci napojów zamierzają przystąpić do systemu dopiero wtedy, gdy spełnione zostaną kluczowe dla nich warunki, takie jak bezpieczeństwo rozliczeń i odporność systemu na nadużycia. Branża domaga się też poprawek do ustawy o gospodarce opakowaniami, która według nich wymaga doprecyzowania.
Wsparcie dla szybszego wdrożenia
Z kolei Stowarzyszenie "Polski Recykling" z prezesem Sławomirem Packiem na czele apeluje, aby system wszedł w życie zgodnie z planem od stycznia 2025 roku. Recyklerzy od dawna postulowali, aby nowy system funkcjonował wraz z wprowadzeniem Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP), co mogłoby poprawić organizację zbiórki i zmniejszyć problemy środowiskowe.
Czy konsumenci odczują różnicę?
Brak systemu kaucyjnego i ROP sprawia, że opłaty za odbiór śmieci są wysokie, a koszty te ponoszą mieszkańcy, co zdaniem Packa jest niesprawiedliwe. Przesunięcie wprowadzenia systemu rodzi także obawy o kolejne opóźnienia, co może przyczyniać się do stagnacji w gospodarce odpadami w Polsce.
Czas na dostosowanie infrastruktury
Anna Sapota, wiceprezes ds. public affairs w Tomra, producenta recyklomatów, uważa, że półroczne opóźnienie startu systemu może pomóc w dopracowaniu infrastruktury do zbiórki. Dodatkowy czas ma umożliwić producentom i sprzedawcom przygotowanie się na nowe obowiązki, co może przyczynić się do lepszego funkcjonowania systemu.
Klucz do zwiększenia recyklingu
System kaucyjny ma na celu zmniejszenie ilości odpadów komunalnych oraz zwiększenie poziomu recyklingu. Opakowania objęte systemem będą mogły być zwracane w dużych sklepach, które pobierałyby kaucję za:
- plastikowe butelki do 3 litrów,
- szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra,
- metalowe puszki do 1 litra.
Przewiduje się, że nieodebrane kaucje pomogą finansować system, zachęcając jednocześnie konsumentów do zwrotu opakowań i zwiększenia odzysku surowców.
System kaucyjny: Wyzwania i korzyści
Z perspektywy ekologicznej wdrożenie systemu kaucyjnego jest kluczowe dla osiągnięcia wysokich poziomów recyklingu, które obecnie pozostają dalekie od unijnych wymogów. Wdrożenie nowych zasad może być więc koniecznym krokiem w kierunku redukcji ilości plastiku oraz innych odpadów zalegających na składowiskach.
