27 września to data, która w polskim kalendarzu ma szczególne znaczenie. Tego dnia obchodzimy Dzień Podziemnego Państwa Polskiego , święto upamiętniające działalność polskiego ruchu oporu podczas II wojny światowej . Podziemne Państwo Polskie było unikalnym fenomenem w skali światowej, który obejmował struktury administracyjne, wojskowe i edukacyjne. Obchody tego dnia mają na celu przypomnienie o heroizmie i poświęceniu Polaków walczących o wolność swojego kraju.
Geneza Podziemnego Państwa Polskiego
Podziemne Państwo Polskie powstało w odpowiedzi na niemiecką i sowiecką okupację Polski, która rozpoczęła się we wrześniu 1939 roku. Już w pierwszych dniach wojny, Polacy zaczęli organizować ruch oporu. 27 września 1939 roku, w oblężonej Warszawie, powołano do życia Służbę Zwycięstwu Polski (SZP), która stała się zalążkiem przyszłego Podziemnego Państwa Polskiego. SZP przekształciła się później w Związek Walki Zbrojnej (ZWZ), a następnie w Armię Krajową (AK).
Struktura Podziemnego Państwa
Podziemne Państwo Polskie było zorganizowane na wzór legalnego państwa, z własnymi strukturami administracyjnymi, wojskowymi i edukacyjnymi. Na jego czele stał Delegat Rządu na Kraj, który reprezentował polski rząd na uchodźstwie. W ramach Podziemnego Państwa działały różne departamenty, takie jak Departament Spraw Wewnętrznych, Departament Oświaty i Kultury, czy Departament Pracy i Opieki Społecznej.
Armia Krajowa
Najważniejszą częścią Podziemnego Państwa była Armia Krajowa (AK), która była największą organizacją zbrojną w okupowanej Europie. AK prowadziła działania dywersyjne, sabotażowe i wywiadowcze, a także przygotowywała się do ogólnonarodowego powstania. Najbardziej znaną akcją AK było Powstanie Warszawskie , które wybuchło 1 sierpnia 1944 roku.
Podziemne szkolnictwo
Jednym z unikalnych aspektów Podziemnego Państwa Polskiego było podziemne szkolnictwo. W czasie okupacji, Niemcy zamknęli większość polskich szkół i uniwersytetów, próbując zniszczyć polską kulturę i tożsamość narodową. W odpowiedzi, Polacy zorganizowali tajne nauczanie, które obejmowało zarówno szkoły podstawowe, jak i wyższe uczelnie. Dzięki temu, tysiące młodych Polaków mogło kontynuować naukę mimo wojny.
Znaczenie Dnia Podziemnego Państwa Polskiego
Dzień Podziemnego Państwa Polskiego ma na celu przypomnienie o heroizmie i poświęceniu Polaków, którzy walczyli o wolność swojego kraju. Jest to także okazja do refleksji nad wartością niepodległości i suwerenności. Obchody tego dnia obejmują różne uroczystości, takie jak msze święte, apele pamięci, wystawy i konferencje naukowe.
Warto również podkreślić, że Podziemne Państwo Polskie było unikalnym fenomenem w skali światowej. Żaden inny okupowany kraj nie stworzył tak rozbudowanych struktur podziemnych, które działałyby na tak szeroką skalę. To świadczy o determinacji i odwadze Polaków, którzy mimo ogromnych trudności, nie poddali się i walczyli o swoją wolność.
Podziemne Państwo Polskie w kulturze
Historia Podziemnego Państwa Polskiego jest często obecna w polskiej kulturze. Powstało wiele książek, filmów i spektakli teatralnych, które opowiadają o działalności polskiego ruchu oporu. Jednym z najbardziej znanych dzieł jest książka Aleksandra Kamińskiego „Kamienie na szaniec”, która opisuje losy młodych harcerzy walczących w szeregach AK.
Również współczesne produkcje filmowe, takie jak „Miasto 44” w reżyserii Jana Komasy, przybliżają młodszym pokoleniom historię Powstania Warszawskiego i działalności Podziemnego Państwa. Dzięki temu, pamięć o tych wydarzeniach jest wciąż żywa i przekazywana kolejnym pokoleniom.
Podsumowanie
Dzień Podziemnego Państwa Polskiego, obchodzony 27 września, jest ważnym świętem, które upamiętnia działalność polskiego ruchu oporu podczas II wojny światowej. Podziemne Państwo Polskie było unikalnym fenomenem w skali światowej, obejmującym struktury administracyjne, wojskowe i edukacyjne. Obchody tego dnia mają na celu przypomnienie o heroizmie i poświęceniu Polaków walczących o wolność swojego kraju. To także okazja do refleksji nad wartością niepodległości i suwerenności, które są fundamentem naszej tożsamości narodowej.
Źródło: materiały historyczne, publikacje naukowe, książki i filmy dokumentalne.
