W tym roku ponad trzy miliony obywateli Polski będzie musiało wyrobić nowy dowód osobisty. Z danych przedstawionych przez Ministerstwo Cyfryzacji wynika, że większość osób, bo aż ponad dwa miliony, musi to zrobić, ponieważ ich obecne dokumenty stracą ważność. Pozostali to osoby, które osiągną pełnoletność, zmienią swoje nazwisko albo zgubią dowód.
Posiadanie aktualnego dowodu osobistego to nie tylko obowiązek, ale też klucz do wielu codziennych spraw – od załatwienia formalności w urzędzie, po korzystanie z usług bankowych.
Prawo wymaga ważnego dowodu osobistego
Zgodnie z polskim prawem, każdy, kto ukończył 18 lat, musi posiadać ważny dowód osobisty. Dokument ten nie tylko potwierdza naszą tożsamość, ale jest również dowodem naszego obywatelstwa. Jak przypomina mec. Milena Hęglewicz z kancelarii Russell Bedford Dmowski i Wspólnicy, obowiązek ten wynika z Ustawy o dowodach osobistych z dnia 6 sierpnia 2010 r.. Wymiana dowodu musi nastąpić przed upływem jego ważności, a w przypadku jego utraty, zniszczenia lub uszkodzenia, dokument należy natychmiast unieważnić i złożyć wniosek o nowy.
Kara za nieważny dowód: nawet 5 tysięcy złotych
Nieposiadanie ważnego dowodu osobistego może mieć poważne skutki prawne. Art. 79 ustawy o dowodach osobistych przewiduje kary za unikanie wymiany dokumentu. Może to skończyć się nałożeniem grzywny, a maksymalna kara finansowa wynosi aż 5 tysięcy złotych. Mec. Hęglewicz zwraca jednak uwagę, że kara dotyczy sytuacji, w których osoba świadomie unika wyrobienia nowego dowodu. Jeśli ktoś nie zdołał tego zrobić z powodów od siebie niezależnych, jak na przykład z powodu choroby, nie grozi mu odpowiedzialność karna.
Brak dowodu to nie tylko konsekwencje prawne
Oprócz potencjalnych kar, nieważny dowód to także problemy w codziennym funkcjonowaniu. Bez tego dokumentu nie załatwimy wielu istotnych spraw urzędowych ani finansowych. Przykładowo, nie będzie możliwe zaktualizowanie danych w instytucjach takich jak ZUS, KRUS, czy Urząd Skarbowy, a to może powodować opóźnienia i komplikacje.
Jak wymienić dowód osobisty?
Cały proces wymiany dowodu osobistego jest bezpłatny i stosunkowo prosty. Wniosek można złożyć osobiście w urzędzie lub przez internet, korzystając z platformy ePUAP. W przypadku składania wniosku online, konieczne jest jednak późniejsze pobranie odcisków palców i wzoru podpisu w urzędzie. Termin na wizytę w urzędzie po złożeniu wniosku przez internet wynosi maksymalnie 30 dni. Co istotne, wniosek o nowy dowód należy złożyć najpóźniej na miesiąc przed datą wygaśnięcia starego dokumentu.
Nowoczesne e-dowody
Od marca 2019 roku Polska wprowadziła nowy rodzaj dokumentów – e-dowody. Są one wyposażone w chip, który pozwala na korzystanie z elektronicznych usług administracyjnych oraz szybsze załatwianie spraw urzędowych.
Ważność dowodów osobistych
Warto pamiętać, że dowody osobiste dla osób, które ukończyły 12 lat, są ważne przez 10 lat. Dla młodszych osób dokument ten obowiązuje przez 5 lat. Mec. Hęglewicz przypomina, aby nie zwlekać z wymianą dowodu, ponieważ oprócz problemów prawnych, brak ważnego dokumentu może spowodować wiele niedogodności w codziennym życiu.
Posiadanie ważnego dowodu osobistego to nie tylko kwestia formalna – to gwarancja swobodnego korzystania z praw obywatelskich oraz możliwość załatwienia wielu spraw urzędowych i finansowych bez zbędnych komplikacji.
