31 lipca 2024 roku Unia Europejska zatwierdziła nowe przepisy, które zaczną obowiązywać w większości państw UE. Regulacje wprowadzają istotne zmiany w gabinetach stomatologicznych.
Od 2025 roku nowe zasady u dentystów
Unia Europejska wprowadziła przepisy rozporządzenia w sprawie rtęci, które zakazują stosowania plomb amalgamatowych od stycznia 2025 roku. Zakazany będzie również ich eksport.
Celem ustawy jest ograniczenie negatywnego wpływu rtęci na środowisko i zdrowie ludności.
Przypomnijmy, że w Polsce plomby amalgamatowej zostały zakazane już w 2022 roku. Przed wdrożeniem przepisów pacjenci mieli zakładane plomby amalgamatowe na zęby od czwórki do ósemki (zęby mniej widoczne). Na jedynki, dwójki i trójki zakładano plomby kompozytowe.
Obecnie wszyscy pacjenci (wcześniej tylko kobiety ciężarne, matki karmiące, dzieci i młodzież) mają prawo do wypełnień światło- i chemoutwardzalnych bez żadnych warunków wstępnych.
Te kraje będą stosować plomby dłużej
Przepisy Unii Europejskiej zakładają pewne wyjątki. Czechy i Słowacja będą mogły używać plomb amalgamatowych do 2026 roku, gdyż są one w pełni refundowane przez państwo. Państwa potrzebują więcej czasu na dostosowanie się do nowych przepisów.
Do 2027 roku koniec z rtęcią
Przepisy, które zostały przyjęte przez UE 31 lipca 2024 roku zakładają także zakaz używania lamp z rtęcią (produkcja, eksport i import) do 2027 roku.
Można wymienić plombę - ale nie jest to takie proste
Wymiana plomb amalgamatowych, które zawierają rtęć, jest procesem wymagającym specjalistycznej wiedzy oraz odpowiedniego wyposażenia gabinetu stomatologicznego.
Nie wszystkie gabinety posiadają odpowiednie narzędzia i procedury, aby bezpiecznie przeprowadzić ten zabieg.
Wymagania sprzętowe w gabinecie stomatologicznym
Aby przeprowadzić bezpieczną wymianę plomb amalgamatowych, gabinet stomatologiczny musi być wyposażony w odpowiednie narzędzia i technologie:
-
Wysokowydajny system ssący: Podczas usuwania amalgamatu konieczne jest zastosowanie systemu ssącego o wysokiej wydajności, który skutecznie usunie pył i pary rtęci, zanim dostaną się one do dróg oddechowych pacjenta i personelu.
-
System ochrony osobistej: Zarówno dentysta, jak i pacjent powinni być odpowiednio chronieni podczas zabiegu. Stomatolog powinien używać maski o wysokiej filtracji, okularów ochronnych oraz jednorazowych rękawiczek. Pacjentowi często zakłada się specjalny koferdam – gumową osłonę izolującą ząb, co zmniejsza ryzyko połknięcia drobin amalgamatu.
-
Odpowiednia wentylacja gabinetu: Gabinet powinien być wyposażony w system wentylacyjny z filtrem HEPA, który skutecznie usuwa zanieczyszczenia z powietrza, w tym potencjalne pary rtęci.
-
Szczelne pojemniki na odpady: Usunięte resztki amalgamatu muszą być przechowywane w szczelnych pojemnikach, które zapobiegają uwalnianiu rtęci do otoczenia. Następnie odpady te muszą być utylizowane zgodnie z przepisami dotyczącymi odpadów medycznych.
-
Specjalistyczne narzędzia do usuwania amalgamatu: Zabieg wymiany plomby amalgamatowej wymaga użycia specjalistycznych narzędzi, które umożliwiają usunięcie plomby bez nadmiernego jej podgrzewania. Podgrzewanie może bowiem prowadzić do uwolnienia większych ilości par rtęci.
Czym są plomby amalgamatowe?
Plomby amalgamatowe to rodzaj wypełnienia stosowanego w stomatologii do leczenia ubytków zębów. Składają się głównie z mieszanki metali, w tym rtęci, srebra, cyny, miedzi i innych składników. Rtęć stanowi zazwyczaj około 50% całkowitego składu plomby, co jest głównym źródłem obaw związanych z ich wpływem na zdrowie.
Rtęć w plombach amalgamatowych – główny punkt kontrowersji
Rtęć jest metalem ciężkim, który w dużych ilościach może być toksyczny dla organizmu. W przypadku plomb amalgamatowych, rtęć jest stabilnie związana z innymi metalami, co ma zapobiegać jej uwalnianiu do organizmu. Niemniej jednak, pewne badania wskazują, że niewielkie ilości pary rtęci mogą być uwalniane podczas żucia, szczotkowania zębów, czy pod wpływem wysokich temperatur (np. spożywania gorących napojów).
Potencjalne zagrożenia zdrowotne
Wpływ na układ nerwowy
Rtęć jest znana ze swojego działania neurotoksycznego. Istnieją obawy, że długotrwałe narażenie na niskie poziomy par rtęci może przyczyniać się do rozwoju problemów neurologicznych, takich jak zaburzenia koncentracji, pamięci, a także inne problemy poznawcze.
Wpływ na układ immunologiczny
Niektóre badania sugerują, że rtęć może wpływać na funkcjonowanie układu odpornościowego, prowadząc do reakcji autoimmunologicznych, w których organizm atakuje własne komórki i tkanki.
Reakcje alergiczne
U pewnych osób może wystąpić alergia na składniki plomby amalgamatowej, co prowadzi do stanów zapalnych, podrażnień w jamie ustnej, a nawet ogólnoustrojowych reakcji alergicznych.
