Obowiązek wskazania kierowcy
W Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach, właściciel samochodu ma obowiązek wskazać kierowcę, który prowadził pojazd w momencie popełnienia wykroczenia lub doprowadzenia do kolizji.
Obowiązek ten wynika z przepisów ruchu drogowego oraz przepisów dotyczących odpowiedzialności za naruszenia związane z ruchem drogowym. Rzecznik Praw Obywatelskich uważa, że obowiązek ten może naruszać inną fundamentalną zasadę prawa.
Jeżeli właściciel pojazdu nie wskaże osoby, która faktycznie kierowała pojazdem w momencie zdarzenia, może zostać nałożona na niego kara administracyjna lub inna odpowiedzialność prawna.
Rzecznik Praw Obywatelskich: To bezprawne
Co ciekawe jednak, Rzecznik Praw Obywatelskich, Marcin Wiącek uważa, że przepisy zabierają właścicielowi pojazdu jakąkolwiek możliwość wybronienia się z tej sytuacji, a kary nakładane są praktycznie z automatu.
Marcin Wiącek sugeruje dodanie nowego paragrafu do przepisów, który wyłączyłby karę dla osób, które nie ujawniają informacji, jeśli mogłaby ona stanowić dowód przeciwko nim samym w sprawie o wykroczenie.
Warto bowiem wiedzieć, że każdy ma prawo do nieobciążania samego siebie. Jeśli jednak kierowca nie wskaże, kto prowadził auto, a prowadził on sam, to zostaje ukarany za brak obciążania samego siebie.
Każdy może skorzystać z prawa do milczenia
Już teraz Europejski Trybunał Praw Człowieka podkreśla, że prawo do milczenia i nieobciążania samego siebie są fundamentalnymi zasadami międzynarodowego prawa.
Co więcej, w wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z 11 lipca 2019 r., stwierdzono, że właściciel lub posiadacz pojazdu nie ma obowiązku ujawnienia, kto prowadził pojazd, jeśli sam nim kierował w momencie popełnienia wykroczenia.
Podobne stanowisko ma Trybunał Konstytucyjny.
To oznacza, że automatyczne karanie za brak wskazania kierowcy może być niezgodne z podstawowym prawam do milczenia.
Nieujawnienie kierującego pojazdem: kary
Właściciel lub użytkownik pojazdu może zostać zobowiązany do zapłaty:
- od 4000 do 8000 zł, gdy sprawa jest traktowana jak postępowanie w sprawie przestępstwa;
- od 2000 do 8000 zł, gdy wykroczenie wiąże się z zagrożeniem bezpieczeństwa na drodze;
- od 800 do 5000 zł, w przypadku przekroczenia prędkości;
- od 500 do 8000 zł, dla innych wykroczeń.
