13 marca podpisane zostało przełomowe rozporządzenie dotyczące sztucznej inteligencji. Artificial Intelligence Act zostało przyjęte przez Parlament Europejki przeważającą większością głosów. W rozporządzeniu zawarto między innymi zakazane praktyki z wykorzystaniem sztucznej inteligencji.
Przełom w sprawie sztucznej inteligencji (SI)
Parlament Europejski zatwierdził rozporządzenie regulujące sposób, w jaki może być wykorzystywana sztuczna inteligencja - Artificial Intelligence Act, AI Act.
Z rozporządzenia wynika, że nałożono liczne ograniczenia mające chronić obywateli przed nadużywaniem SI w stosunku do nich.
Zdaniem ekspertów to krok milowy w kierunku poszanowania praw człowieka w styczności ze sztuczną inteligencją.
Stawka była wysoka – nikomu wcześniej nie udało się wypracować tak kompleksowego prawa w obszarze sztucznej inteligencji. Dziś to się udało i mamy przed sobą nową rzeczywistość prawną, którą musimy wspólnie zagospodarować – podkreśla wiceminister cyfryzacji Dariusz Standerski.
Poniżej przedstawiamy najważniejsze punkty.
Zakaz social scoringu (oceny stylu życia)
W Chinach działa system, pozwalający na śledzenie stylu życia obywateli. Praktycznie każdy ich krok jest monitorowany przez system i oceniany punktami.
Parlament Europejski właśnie zabronił wykorzystywania sztucznej inteligencji do śledzenia stylu życia i oceniania obywateli na terenie UE.
Oprócz tego zakazane zostało także stosowanie rozwiązań opartych na technikach podprogowych czy takich, które dyskryminują określone grupy osób.
Zakaz rozpoznawania emocji w miejscu pracy
Jakiś czas temu w mediach zaczęły pojawiać się informacje o kamerach i mikrofonach skierowanych na pracownika. System miał oceniać, czy pracownik ma odpowiednio pozytywne nastawienie do klienta.
Parlament Europejski wprowadził zakaz takich praktyk. Sztuczna inteligencja nie może oceniać emocji pracownika w miejscu pracy i instytucjach edukacyjnych.
Zakazano również punktowania obywateli i co ważne - prognozowania przestępczości na podstawie cech osoby.
Prognozowanie przestępczości przez sztuczną inteligencję polega bowiem jedynie na profilowaniu i ocenie cech danej osoby. Na tej podstawie SI kwalifikuje osoby, które mogą w przyszłości popełnić przestępstwo. To jawne łamanie praw człowieka.
Nie będzie też dozwolona sztuczna inteligencja, która manipuluje zachowaniem ludzi lub wykorzystuje ich słabości.
Ograniczenia w korzystaniu z systemu identyfikacji biometrycznej
Identyfikacja biometryczna polega na rozpoznaniu konkretnej osoby na podstawie wyselekcjonowanych cech biologicznych człowieka. Do tych cech zaliczamy mnóstwo szczegółów charakterystycznych dla każdego człowieka z osobna (kształt dłoni, sposób poruszania się, kształt twarzy, i wiele, wiele innych).
Systemy identyfikacji biometrycznej wykorzystują wiele danych, na przykład zdjęcia i nagrania z social mediów, aby zdobyć jak najwięcej charakterystycznych cech danej osoby.
Organy ścigania będą mogły korzystać z systemów identyfikacji biometrycznej, ale tylko w określonych przypadkach. Każdorazowo będą musiały zdobyć zgodę sądu. Korzystanie z tych systemów będzie możliwe na przykład w celu odnalezienia zaginionej osoby lub zapobieżenia atakowi terrorystycznemu.
Kiedy rozporządzenie wejdzie w życie?
AI Act najprawdopodobniej zacznie obowiązywać od maja 2025 roku.
