W ostatnim czasie Polska ponownie wróciła do debaty dotyczącej związków partnerskich. Premier Donald Tusk zaskoczył opinię publiczną, zapowiadając działania w tej sprawie już w najbliższych miesiącach. Co skłoniło rząd do takiej decyzji i jakie mogą być konsekwencje dla społeczeństwa?
Kulisy ogłoszenia
Na środowej konferencji prasowej Donald Tusk wyjaśnił, że rozmawiał z minister ds. równości, Katarzyną Kotulą, która jest gotowa przedstawić projekt ustawy o związkach partnerskich. Szef rządu zapowiedział:
„Będzie gotowa do przedstawienia projektu ustawy o związkach partnerskich po konsultacjach z liderami partii, które wchodzą w skład koalicji 15 października. Podejmiemy decyzję o rządowym lub poselskim charakterze tej inicjatywy ustawodawczej, ale mówimy tutaj o tygodniach, a nie miesiącach”.
Znaczenie wyroku ETPC
Decydującym impulsem do ponownego rozważenia kwestii związków partnerskich w Polsce mógł być wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC). W grudniu ETPC orzekł, że Polska naruszyła prawa człowieka, nie zapewniając uznania i ochrony związków jednopłciowych. Wyrok ten oparty jest na artykule 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, gwarantującym prawo do prywatności i życia rodzinnego, oraz artykule 14 mówiącym o zakazie dyskryminacji. Annamaria Linczowska, prawniczka z Kampanii Przeciw Homofobi, wyjaśnia:
„Ten wyrok stwierdza, że Polska, będąc członkiem Rady Europy, nie zapewniając prawnej ochrony i rozpoznania parom jednopłciowym, naruszyła Konwencję Praw Człowieka. Wyrok zobowiązuje nasze państwo do wprowadzenia odpowiednich regulacji, czyli związków partnerskich i równości małżeńskiej”.
Historia walki o równość
Walka społeczności LGBTQ+ o uznanie praw partnerskich trwa niemal dwie dekady, kiedy to do Sejmu trafił pierwszy projekt ustawy w tej sprawie. Zawirowania prawne, starcia w parlamencie, to wszystko przybliża nas do momentu, w którym Polska może sięgnąć po rozwiązania, które wiele krajów europejskich już wprowadziło.
Obecnie pary jednopłciowe w Polsce funkcjonują w prawdziwej próżni prawnej. Bez uznania związków partnerskich nie mają prawa do wspólnego rozliczania się, dziedziczenia po sobie, ani uzyskiwania informacji o stanie zdrowia partnera, jeśli ten nie zdążył wystawić wcześniej upoważnienia. Poza sferą symboliczną i emocjonalną, formalne usankcjonowanie statusu par jednopłciowych umożliwiłoby im adopcję dziecka partnera czy też dało prawo do odmówienia składania zeznań w sądzie przeciwko partnerowi/partnerce jako osobie najbliższej. To nie tylko kwestia równości, ale także zapewnienia parom jednopłciowym praktycznych aspektów życia codziennego, które są dla innych par naturalne i dostępne.
