Porośnięte żółtymi kwiatami łąki budzą nasz zachwyt, a wśród biologów grozę. Powodem jest strach przed tym, jak na polską przyrodę mogą wpłynąć rozprzestrzeniające się w niekontrolowany sposób inwazyjne gatunki roślin.
Zagrożenie dla bioróżnorodności
Inwazyjne gatunki roślin zagrażają bioróżnorodności środowiska, utrudniają rozwój innych roślin, funkcjonowanie owadów zapylających, a nawet ptaków. Przykładem może być nawłoć kanadyjska, która należy do najbardziej inwazyjnych gatunków, określanych przez naukowców jako "big killers". Profesor Piotr Skubała z Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego opisuje ich znaczenie następująco:
„To one przyczyniają się do zubożenia różnorodności naszego świata. Ale mówimy tutaj o inwazyjności z punktu widzenia człowieka, jego krótkoterminowej perspektywy. Bo dla samej przyrody nie jest to szczególne zagrożenie, ona ma swoje mechanizmy radzenia sobie z takimi gatunkami. Prędzej czy później znajdzie się jakiś owad, który będzie się nimi żywił i osłabi ich siłę. Za to dla nas jest to dużym problemem i musimy podejmować odpowiednie działania”.
Inwazyjna nawłoć kanadyjska
Nawłoć kanadyjska, chociaż pochodzi z Ameryki Północnej, w Polsce zadomowiła się już pod koniec XIX w. Od tamtej pory dosłownie panoszy się zarówno w prywatnych ogrodach, jak i na łąkach, nasypach kolejowych i wszędzie tam, gdzie wylądują jej lekkie i dynamicznie przemieszczające się nasiona.
Jest silna i ekspansywna, tworzy gąszcze trudne do przejścia oraz wycięcia. Skutecznie konkuruje o światło, teren i składniki odżywcze. Dodatkowo utrudnia rozwój innym gatunkom roślin, m.in. poprzez wytwarzanie związków allelopatycznych, czyli substancji chemicznych hamujących kiełkowanie, prawidłowy wzrost i rozwój roślin. W taki sposób jest w stanie w krótkim czasie zdominować zbiorowiska naturalne i półnaturalne.
Trudna walka
Jak podkreśla ekspert, najgorsze jest to, że nawłoć kanadyjska jest rośliną ozdobną, chętnie kupowaną, sadzoną w ogródku, traktowaną jak naturalna dekoracja. Walczyć z inwazyjnymi gatunkami roślin próbują lokalne władze i oddziały wojewódzkich funduszy ochrony środowiska.
Jedynym w miarę skutecznym sposobem ograniczania populacji jest wielokrotne w sezonie koszenie lub wyrywanie roślin wraz z korzeniami. Stosowane metody są jednak bardzo pracochłonne, długotrwałe i nie dają gwarancji pełnej skuteczności.
