W ostatnim czasie zaufanie do nauki i jej osiągnięć w dziale szczepień słabnie. Coraz częściej zdarza nam się zapominać o tym, że to właśnie dzięki szczepieniom ochronnym nie musimy borykać się z popularnymi niegdyś powikłaniami np. po odrze. Jakie choroby i powikłania mogą powrócić i stać się realnym zagrożeniem, jeśli przestaniemy się szczepić?
Wiele groźnych, a również często śmiertelnych chorób zakaźnych udało się wyeliminować właśnie dzięki szczepieniom. Szczepienia według kalendarza szczepień są jednak coraz częściej nierealizowane o czasie lub w ogóle się z nich rezygnuje. Liczba szczepionych z roku na rok zmniejsza się i obecnie jest już aż 3-krtonie niższa niż w roku 2015. Taki drastyczny spadek może doprowadzić do powrotu chorób, o których wielu z nas dzięki szczepieniom zapomniało.
Odra
Ta choroba niestety powoli zaczyna już do nas wracać. W roku 2015 w Polsce było tylko 15 przypadków zachorowań, natomiast w 2019 liczba ta wzrosła do 1492. Odra to choroba wywoływana przez wirusy, które cechuje łatwość rozprzestrzeniania się. Do powikłań odry należą:
- Zapalenie ucha środkowego
- Zapalenie płuc
- Zapalenie mózgu
- Podostre stwardniające zapalenie mózgu
- Zapalenie mięśnia sercowego
- Zapalenie nerwu wzrokowego
Zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych, szczepienie przeciwko odrze, różyczce i śwince jest skojarzone. . Pierwsza dawka podawana jest między 13, a 15 miesiącem, druga w 6 roku życia.
Różyczka
Choroba wywoływana przez wirusa różyczki. Do powikłań tej choroby należą:
- Małopłytkowość
- Zapalenie stawów
- Zapalenie mózgu
- Zapalenie mięśnia sercowego
- Zapalenie nerwu wzrokowego
- Zakażenie różyczką w ciąży może spowodować poważne uszkodzenia płodu, a nawet poronienie
Schemat szczepienia na różyczkę opisany jest wyżej. Możemy także zaplanować szczepienie odpowiednia wcześniej przed planowaną ciążą.
Krztusiec (koklusz)
Krztusiec to choroba zakaźna atakująca układ oddechowy. Wywoływana jest przez bakterię – pałeczkę krztuśca. Największe zagrożenie stanowi dla niemowląt i młodszych dzieci. Powikłaniami krztuśca są:
- Bezdechy
- Drgawki
- Zapalenie płuc
- Nietrzymanie moczu
- Uszkodzenie mózgu
- Złamania żeber
Szczepienie przeciwko krztuścowi skojarzone jest ze szczepieniem przeciwko tężcowi i błonicy. Szczepionkę podaje się w schemacie czterodawkowym: w 2 miesiącu życia, w 3 – 4 miesiącu, 5 – 6 miesiącu i 16-18. miesiącu. Stosuje się również dawkę przypominającą w 6. roku życia. Szczepienie daje ochronę na 10 – 12 lat. Nad dawkami przypominającymi co 10 lat powinny zastanowić się osoby starsze, z upośledzonym układem odpornościowym, kobiety w ciąży, osoby przebywające wśród dzieci i niemowląt.
Tężec
Tężec wywołuje bakteria, produkująca toksynę tężcową – laseczka tężca. Jest to choroba atakująca układ nerwowy człowieka, prowadząca do wzrostu napięcia mięśni. Tężec może doprowadzić do:
- Szczękościsku
- Zaburzeń połykania
- Wygięcia kręgosłupa
- Napadowych skurczy mięśni i kończyn
- Skurczów przepony
- Zaburzeń oddychania
- Zaburzeń rytmu serca
- Wahania ciśnienia tętniczego
- Nagłego zatrzymania krążenia
Schemat szczepienia opisany powyżej.
Błonica
Błonica wywoływana jest przez bakterię maczugowca błonicy. Błonica może doprowadzić do martwicy tkanek gardła, krtani i jamy nosowej. W połączeniu z obrzękiem tych miejsc może doprowadzić do niewydolności oddechowej i zgonu. Schemat szczepienia został opisany przy krztuścu.
Polio (choroba Heinego-Medina)
Polio to choroba wywoływana przez wirusy, nazywana jest także nagminnym porażeniem dziecięcym. Choroba może dawać poważne powikłania takie jak:
- Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
- Zapalenie mózgu
- Zaburzenia połykania
- Porażenie mięśni oddechowych
- Zatrzymanie moczu
- Trwałe kalectwo i niepełnosprawność (uszkodzenia komórek i porażenia wiotkich mięśni)
Szczepionkę przeciwko polio podaje się również w schemacie czterodawkowym: w 3-4 miesiącu życia, w 5-6 miesiącu, w 16-18 miesiącu i w 6 roku życia.
Gruźlica
Gruźlica wywoływana jest przez bakterie z grupy Mycobacterium tuberculosis complex. Gruźlica poza układem oddechowym i płucami obejmuje również inne narządy. Wyróżniamy gruźlicę ośrodkowego układu nerwowego, gruźlicę stawów i kości, gruźlicę układu pokarmowego, gruźlicę szpiku kostnego i gruźlicę układu moczowo-płciowego. Na zakażenie gruźlicą najbardziej narażone są dzieci do 3 roku życia. Szczepionka podawana jest w pierwszej dobie życia, a podawanie kolejnych dawek nie jest potrzebne.
