Gładka, płukana, postarzana, bezfazowa, z fazą? Cechy, które warto poznać przed wyborem nawierzchni wokół domu. Z fazą, z mikrofazą, a może bez? Gładka, płukana czy postarzana? Przed zakupem kostek lub płyt betonowych do budowy nawierzchni wokół domu warto wiedzieć, czym charakteryzują się różne rodzaje prefabrykatów betonowych i jakie znaczenie mają te cechy. Podpowiadamy! Obydwie terminologie dotyczą sposobu wykończenia warstwy wierzchniej kostki. Pierwsza klasyfikacja, czyli z fazą, mikrofazą czy bez odnosi się do sposobu wykończenia krawędzi kostki, natomiast druga - do jej faktury. Na to zagadnienie należy spojrzeć zarówno z perspektywy funkcjonalnej, jak i czysto estetycznej. Czy krawędź jest ważna? Krawędź kostki lub płyty betonowej może być wykończona na trzy sposoby. Gdy mówimy o prefabrykacie betonowym z fazą, mamy na myśli taki, który ma ukośnie ściętą, bądź wyobloną krawędź górną. Natomiast kostka lub płyta bez fazy będzie po prostu równo ścięta wzdłuż krawędzi. Z kolei mikrofaza jest rozwiązaniem pośrednim, zbliżonym do pierwszego. Oprócz wyglądu zabieg ten ma również znaczenie funkcjonalne. Przyjmuje się powszechnie, że prefabrykaty nawierzchniowe posiadające fazę są „głośniejsze” w użytkowaniu. Jest to związane z tym, że na krawędzi każdej kostki czy płyty znajduje się mini uskok, a pomiędzy „fazowanymi” elementami nawierzchni tworzy się szersze fugi niż w przypadku tych bezfazowych. Efekt jest taki, że przy przejeździe samochodu na styku opony i „mini uskoków” pojawiają się drgania powodujące dźwięki. Zjawisko to można również zaobserwować w przypadku ciągnięcia po tego rodzaju nawierzchni walizki na kółkach. Z punktu widzenia stricte użytkowego, w szczególności w miejscach publicznych, elementy nawierzchni z „fazą” wydają się mniej komfortowe w użytkowaniu dla osób starszych, niepełnosprawnych, rowerzystów czy kobiet na szpilkach. Dla tych użytkowników prosta niczym stół nawierzchnia to niewątpliwy atut, a każda choćby najmniejsza nierówność powoduje dyskomfort. „Fazowana” nawierzchnia, ze względu na nierówności, może być również nieco bardziej kłopotliwa przy odśnieżaniu. Znając minusy kostek i płyt betonowych posiadających fazę, można łatwo wywnioskować, jakie plusy posiadają elementy bez fazy. Do zalet należą tutaj: niska emisja hałasu, brak przeszkód i łatwość użytkowania dla wszystkich osób. Powstaje zatem pytanie, dlaczego produkowane są elementy „fazowane”? Głównie chodzi o ich niewątpliwy walor estetyczny, a także lepsze właściwości antypoślizgowe. Kostki ułożone w pewnych odstępach od siebie nie tworzą jednej wielkiej tafli, dlatego trudniej poślizgnąć się na takiej nawierzchni, gdy robi się ślisko. Reasumując, do przestrzeni publicznych częściej wybierane są prefabrykaty nawierzchniowe bez fazy lub mikrofazowe. Przykładem takiego rozwiązania jest choćby płyta Polbruk Urbanika, którą wykorzystano m.in. przy Teatrze Muzycznym w Lublinie czy na skwerze Tadeusza Kościuszki w Gdyni. Niemniej jednak reguła ta nie jest tak oczywista, bo na przykład kostkę Polbruk Prostokąt czy Kwadrat w przestrzeniach publicznych znajdziemy w obu wersjach, czyli z fazą lub bez. Wybór rozwiązania wynika z subiektywnych decyzji projektantów i inwestorów. W przypadku realizacji przydomowych najczęściej spotyka się jednak elementy bezfazowe. Gładka, płukana czy postarzana? Drugim bardzo istotnym parametrem, który często pojawia się w opisach prefabrykatów betonowych, jest faktura. Może być ona m.in. gładka, płukana lub postarzana. Wszystkie trzy można spotkać zarówno w miejscach publicznych, jak i na prywatnych posesjach. Faktura gładka charakteryzuje się gładką, równą powierzchnią i brakiem chropowatości w warstwie wierzchniej, a płukana powstaje w ramach specjalnego procesu produkcyjnego. W trakcie tego procesu powierzchnia prefabrykatu jest poddawana płukaniu wodą pod wysokim ciśnieniem, dzięki czemu uwidacznia się faktura użytego do produkcji kruszywa. Taki zabieg powoduje, że kostka jest chropowata, „szorstka” i bardziej zbliżona wyglądem do naturalnego kamienia. Specjalna technologia produkcji jest również wykorzystywana przy „tworzeniu” faktury postarzanej, która nadaje kostce efektowny wygląd retro. Za najszlachetniejszą, bo najbardziej zbliżoną wyglądem do kamienia naturalnego, uznaje się fakturę płukaną. Sprawdza się ona zwłaszcza w przestrzeniach miejskich, gdzie zarówno projektantowi, jak i inwestorowi, zależy na prestiżowym efekcie estetycznym. Kostka i płyty o fakturze płukanej są dedykowane nie tylko wielkomiejskim przestrzeniom. Można je z powodzeniem stosować także w otoczeniu domu. Są polecane do wykańczania nawierzchni na placykach, alejkach czy schodach, gdyż ze względu na swoją chropowatą fakturę posiadają dodatkowe właściwości antypoślizgowe. Zastosowane w tych miejscach dodają ogrodowi naturalnego splendoru, imitując naturalny kamień. Prefabrykatów o fakturze płukanej lepiej nie stosować natomiast na podjazdach do garażu, gdyż będą tam narażone na zabrudzenia związane z wyciekiem płynów eksploatacyjnych z pojazdów. W tym przypadku chropowatość faktury utrudnia pozbycie się takich zanieczyszczeń. Kostki o fakturze płukanej są nieco trudniejsze w utrzymaniu w czystości niż prefabrykaty betonowe o gładkiej powierzchni. Przykładem dość uniwersalnej kostki o fakturze płukanej jest Polbruk Ideo. Posiada ona aż 6 rozmiarów – 24x12, 24x16, 30x16, 30x20 i 40x20 cm oraz dwa płukane kolory bianka_d i ritmo_d, co stwarza dość duże możliwości aranżacyjne. Jeśli natomiast zależy nam bardziej na płycie w wielkim formacie, warto zwrócić uwagę na Polbruk Lamell, który perfekcyjnie nadaje się do modernistycznych aranżacji tarasowych. W wersji płukanej występuje w kolorze ritmo_d i wymiarze 60x40 cm. Alternatywą dla kostek i płyt o fakturze płukanej jest najczęściej wersja gładka. Doskonale pasuje ona do współczesnych aranżacji, gdyż jest prosta, minimalistyczna i w wyglądzie po prostu „betonowa”. Sprawdza się zarówno w przestrzeniach miejskich, jak i przydomowych, a w porównaniu ze swoją płukaną odpowiedniczką o wiele lepiej nadaje się na podjazdy czy tarasy, ponieważ jest łatwiejsza w czyszczeniu. Wybór tego rodzaju kostek oraz płyt jest niezwykle szeroki. Dla przykładu kostka Polbruk Ideo, wersja gładka, występuje aż w czterech kolorach (latte, hawaii, nerino, onyx). Natomiast płyta Lamell aż w trzech – stalowy, nerino i fokstrot. Ostatnią fakturą, którą warto omówić, choć spotyka się ją zdecydowanie rzadziej, jest wariant postarzany. Znajduje ona zastosowanie zwykle w przestrzeniach miejskich, historycznych centrach miast, parkach i alejach staromiejskich, ponieważ idealnie naśladuje dawną kamienną kostkę brukową noszącą ślady użytkowania przez lata. Producenci kostek o fakturze postarzanej zwykle nawiązują również do kształtu elementów, z jakich dawniej wykonywano nawierzchnie brukowe. Doskonałym odzwierciedleniem tej prawidłowości jest kostka Polbruk Carmino w pięciu wymiarach i o kształcie trapezu, która przypomina dawny bruk także pod względem kolorystyki, utrzymanej w beżach i szarościach. Postarzana faktura, poza doskonałą zdolnością do komponowania się z zabytkową architekturą, ma jeszcze jedną zaletę. Jej nierówna, „obita” warstwa wierzchnia posiada właściwości antypoślizgowe. Opisy znajdujące się przy kostkach czy płytach betonowych mają duże znaczenie i wskazują często na ich właściwości techniczne. Przy wyborze prefabrykatów betonowych zazwyczaj w pierwszej kolejności sugerujemy się ich kształtem i kolorem, co jest zrozumiałe przy tworzeniu aranżacji, ale warto przemyśleć wszystkie aspekty, by wybrać świadomie estetyczne i funkcjonalne rozwiązanie. Polbruk S.A. – to największy obecnie na polskim rynku producent kostki brukowej, płyt betonowych oraz małej architektury w Polsce, stanowi część międzynarodowego koncernu CRH plc – jednego z kluczowych dystrybutorów materiałów budowlanych na świecie. W ofercie Polbruk znajdują się produkty z segmentów - Styl, Klasyka, Architektura oraz rozwiązania przemysłowe, wykorzystywane do budowy placów, deptaków, parkingów i chodników w całej Polsce. Polbruk SA jest laureatem nagrody Superbrands Polska 2020. O firmie www.polbruk.pl www.facebook.com/polbruk www.instagram.com/polbruk_inspirujemy/ www.facebook.com/JestemFachowcem
