Obrzęk jest często nazywany opuchlizną, ponieważ polega na gromadzeniu się płynu w danym miejscu ciała. [1] Ten obszar staje się spuchnięty, czyli zwiększa swoją objętość. Przyczyny opuchniętych kostek mogą być różne. Warto wiedzieć, jak im zapobiegać i poznać domowe sposoby na obrzęki nóg.
Czym jest obrzęk?
Obrzęki kostek są spowodowane nadmiernym gromadzeniem się płynu w przestrzeni pozakomórkowej i pozanaczyniowej tkanek narządów. W tworzeniu się obrzęków biorą udział cztery mechanizmy:
- wzrost ciśnienia hydrostatycznego w odcinku żylnym włośniczek,
- spadek ciśnienia onkotycznego osocza, które równoważy ciśnienie krwi w naczyniach,
- utrudniony przepływ chłonki,
- zwiększenie przepuszczalności ścian włośniczek. [2]
Często występuje więcej niż jeden mechanizm, ponieważ przyczyny spuchniętych kończyn dolnych mogą nakładać się na siebie. [2]
W przypadku obrzęków kardiologicznych, połączonych z osłabionym przepływem krwi, najczęściej dochodzi do gromadzenia się płynu właśnie w okolicach kostek i goleni. Jeśli natomiast chory leży, puchnąć mogą okolice lędźwi i pośladków. [2] Co istotne, w początkowej fazie schorzenia kardiologicznego kostki puchną tylko w ciągu dnia, a wracają do normy w czasie odpoczynku nocnego. Jeśli choroba nie jest leczona, obrzęki występują stale i są ciastowate w dotyku. [2]
Co powoduje spuchnięte kostki?
Metoda radzenia sobie z opuchniętymi nogami zawsze musi być uzależniona od przyczyny występowania takiego problemu i oparta na diagnostyce. Rozróżnia się przyczyny opuchniętych kostek u nóg związane z:
- reakcją alergiczną,
- reakcją zapalną – może wystąpić wokół urazu: rany lub stłuczenia, jest też typowy dla reumatoidalnego zapalenia stawów,
- niewydolnością żylną i innymi chorobami układu krążenia i naczyń,
- zakrzepicą. [1]
Dość częstym zjawiskiem są także opuchnięte kostki w ciąży.
Natomiast przyczyną obrzęków uogólnionych, czyli obejmujących całe ciało, może być niewydolność serca lub nerek, zaburzenia hormonalne, niedoczynność tarczycy, niewydolność wątroby lub zespół nerczycowy. [1]
W przypadku obrzęku limfatycznego, który trwa dłużej lub nawraca, zawsze warto skonsultować się z lekarzem. Jak wspomniano, przyczyn opuchlizny kostek i całego ciała może być wiele. Trudno samodzielnie zdiagnozować, z czego wynika taki objaw.
Pamiętaj, że opuchnięte kostki to nie tylko problem natury estetycznej. Może wskazywać na poważne schorzenia. Należy od razu udać się do lekarza, jeśli obrzęk pojawił się nagle lub towarzyszy mu gorączka. Może to zwiastować poważne problemy zdrowotne, głównie kardiologiczne, ale nie tylko. [3]
Jak leczy się obrzęki?
Jeśli opuchnięte kostki nóg wynikają ze schorzeń kardiologicznych, podstawową metodą leczniczą jest podawanie leków moczopędnych. Są to:
- diuretyki pętlowe, które powodują zmniejszenie obciążenia serca,
- diuretyki korowego odcinka pętli nefronu, które obniżają ciśnienie
- diuretyki oszczędzające potas, które powodują zwiększanie wydalania moczu, ale bez strat potasu [2]
Przewlekłe leczenie takimi środkami może jednak nieść za sobą działania niepożądane. Bardzo ważne jest zapobieganie powstawaniu obrzęków kostek – zarówno tych pochodzenia kardiologicznego, jak i o innym podłożu. [1]
Zapobieganie obrzęk kostek
Aby uniknąć pojawiania się opuchlizny kostek, należy działać w zależności od przyczyny. Jak wspomniano, częstym powodem obrzęku kończyn są problemy z naczyniami krwionośnymi. Jak postępować w takim przypadku?
Bardzo istotne jest wprowadzenie zmian w trybie życia, czyli przede wszystkim praktykowanie zdrowych nawyków. Ważne jest między innymi ograniczenie spożycia sodu do maksymalnie 2 g dziennie. Nie można także doprowadzać się do przewodnienia.
Osoby cierpiące na obrzęki kostek powinny także kontrolować masę ciała. Choć opuchlizna nóg może mieć różne podłoże, zawsze wskazana jest umiarkowana i regularna aktywność fizyczna. Pomóc może także fizjoterapia. [1]
Do domowych sposobów na opuchnięte kostki można zaliczyć stosowanie maści na obrzęki nóg (zawierające diosminę mikronizowaną, kasztanowiec), noszenie specjalnych opasek i podkolanówek uciskowych, które będą wspierać prawidłowy odpływ krwi z nóg do serca.
Płatna promocja marki Diosminex
Bibliografia
- Boboryk D., Obrzęk — jakie są rodzaje obrzęków i w jakim przypadku należy zgłosić się do lekarza: Zakład Dydaktyki Collegium Medicum Uniwersytetu JagiellońskiegoOddział Ratunkowy Szpitala Powiatowego im. bł. Marty Wieckiej w Bochni, Medycyna Praktyczna dla Pacjentów, 2022, https://www.mp.pl/pacjent/objawy/175407,obrzek (dostęp 09.08.2023)
- Dobrowolski M., Dąbrowski R., Lekarz POZ 1/2019 s. 11-16: https://www.termedia.pl/Journal/-98/pdf-36121-10?filename=obrzeki.pdf (dostęp 31.08.2023)
- Frołow M, Medycyna Praktyczna dla Pacjentów, 2021, Obrzęk nóg: https://www.mp.pl/pacjent/zakrzepica/lista/72337,obrzek-nog (dostęp 09.08.2023)
